كليدواژه :
خط فقر , شاخص هاي فقر , عملكرد دولت , خانوارهاي شهري
چكيده فارسي :
در دهه هاي اخير، كاهش فقر و افزايش سطح رفاه خانوارها، به يكي از مباحث مهم توسعه اقتصادي كشور ها تبديل شده است، به طوري كه فقرزدايي و بهبود سطح رفاه افراد در جامعه، شرط لازم براي رشد اقتصادي محسوب مي شود. البته، برنامه هاي مبارزه با فقر همان اندازه كه به كارآيي سياستگذاري و نحوه اجراي آن نياز دارد، به شناخت ابعاد مختلف پديده فقر و دلايل و پيامدهاي آن نيز نياز دارد. بنابراين، بررسي و آگاهي از وضعيت فقر در هر جامعه اي، اولين گام در مسير برنامه ريزي براي مبارزه با فقر و محروميت است. در اين راستا، با استفاده از داده هاي هزينه و درآمد خانوار هاي شهري كه توسط مركز آمار ايران همه ساله منتشر مي شود، ابتدا خط فقر را طي سال هاي 1394-1368 كه پنج برنامه توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور به اجرا درآمده است، با استفاده از هشت گروه كالايي، به روش سيستم مخارج خطي (LES) و با استفاده از نظريه حداقل عادات نسبي (HLES) محاسبه شده، سپس با استفاده از شاخص هاي سنجش فقر، شدت فقر در مناطق شهري، مورد مطالعه قرار مي گيرد. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه طي سال هاي مورد مطالعه، گرچه خط فقر در خانوارهاي شهري ايران طي پنج برنامه توسعه اقتصادي- اجتماعي كشور داراي روند صعودي بوده است، ليكن شدت و گستردگي فقر در شهرها روند نزولي داشته است. بر اساس نتايج به دست آمده در اين تحقيق، حداقل معاش در سال 1368 – سال اول برنامه اول- 80296387 ريال (به قيمت واقعي سال 1390) بوده است كه در سال 1394- آخرين سال برنامه پنجم- به 9677574 رسيده، يعني طي 5 برنامه توسعه اقتصادي، داراي رشد متوسط 0/7 در صد بوده، ليكن شدت و گستردگي فقر طي 5 برنامه توسعه اقتصادي، داراي روند نزولي، و در سال 1394 شاخص هاي ميانگين نسبت سرشمار، شكاف فقر و FGT به ترتيب، 31/08، 10/9 و 4/3 بوده كه كمترين مقدار طي سال هاي مورد مطالعه است و مؤيد بهبود نسبي معيشتي خانوارهاي شهري مي باشد.
چكيده لاتين :
Poverty reduction and households’ welfare growth have become major issues in economic development in the recent years, so that poverty alleviation and individual’s welfare improvement are necessary conditions for economic growth. Evidently, fighting poverty programs need to efficiency in policy-making, proper method of implementation of policies, and identification of dimensions, causes and consequences of poverty. Thus, examining the poverty situation in each society is the first step in planning for fighting poverty and social exclusion. In this study, the poverty line of Iran's urban households is computed by using the theory of relative habit linear expenditure system (RHLES) in a linear expenditure system (LES). Data are extracted from Households Income and Expenditure Survey (HIES) in urban areas for 8 commodity-groups over the period 1989-2015, which five economic, cultural, and social development plans have been implemented. In addition, the poverty intensity is examined in urban areas using indices of poverty measurement. The results of study show that although the poverty line (minimum subsistence expenditure) in Iran's urban households goes up over time, but the intensity and extent of poverty go down. Thus, the government policies for the reduction of relative poverty in urban areas have been successful. According to findings, the minimum subsistence expenditure was 80296387 Rial in real terms (2011=100) in 1989, as the first year of the first 5-year development plan. It reached to 9677574 Rial in 2015 (the last year of the fifth 5-year development plan). In other words, it recorded a growth rate of 0.7 percent, on average, during the five development plans. However, the intensity and extent of poverty have experienced decreasing trends during 1989-2015. In 2015, the indicators of head-count ratio, poverty gap and Foster, Greer and Thorbecke (FGT) reached their minimum levels by 31.08, 10.9 and 4.3, respectively. The results confirm relative improvement in the subsistence level of urban households.
