واكاوي رفتار با خشكسالي و عوامل موثر بر آن در عشاير منطقه دريلا، شهرستان گچساران

Drought Analysis: behavior management and its influencing factors in nomad of Darila region, Gachsaran County

پژوهش حاضر با هدف واكاوي رفتار با خشكسالي و عوامل مؤثر بر آن در عشاير منطقه دريلا از توابع شهرستان گچساران صورت پذيرفت. در انجام اين پژوهش، از روش كمّي پيمايش بهره گرفته شد. جامعه آماري پژوهش، خانوارهاي عشاير منطقه دريلا (200 خانوار) بودند كه حجم نمونه بر اساس جدول بارتلت و همكاران، 132 خانوار تعيين و به شيوه‌ي نمونه‌گيري تصادفي ساده با انتساب متناسب در بين تيره‌هاي عشايري منطقه توزيع گرديد. ابزار اصلي گردآوري داده‌ها، پرسش‌نامه‌اي محقق ساخته بود كه براي تكميل آن از پرسش‌گري مستقيم استفاده شد. روايي ظاهري پرسش‌نامه با بكارگيري پانلي از متخصصان بررسي شد. پايايي آن نيز با انجام يك مطالعه پيش‌آهنگ و محاسبه ضريب آلفاي كرونباخ (0/82- 0/46) به‌دست آمد. يافته‌ها نشان داد رفتار با خشكسالي عشاير مورد مطالعه در دو بُعد تعديل‌گر‌هاي فني و غيرفني قابل تفكيك است كه تعديل‌گرهاي غيرفني از اقبال بيشتري برخوردار بوده‌اند. يافته-هاي تحليل مسير نيز نشان داد كه متغيركيفيت‌زندگي بيشترين اثر مستقيم (0/46=β) و نگرش به خشكسالي بيشترين اثر غير مستقيم (0/08=β) را بر رفتار با خشكسالي عشاير داشتند. بر اين اساس، افزايش آگاهي عشاير از طريق افزايش دسترسي آن‌ها به وسايل ارتباط جمعي و تدوين ترويج و آموزش مديريت و چگونگي رفتار با خشكسالي پيشنهاد مي شود.

This study aims at analyzing drought management behavior and its influencing factors in nomads of Darila in Gachsaran area under drought condition. The methodology of this research is mixed method and content analysis and the population includes number of 200 nomad households in Darila region. Accordingly, based on Bartlett et al. sample size table, 132 heads of nomad households were selected as sample of the study. A structured questionnaire was administered face-to-face. A panel of experts confirmed the questionnaire. The instruments were pilot- and field-tested using 30 heads of nomad households who were not targeted in the study. The Cronbach's alpha coefficient (0.46- 0.82) indicated the optimality of the questionnaire. The findings revealed that although nomads of Darila applied both technical and non-technical adaptive strategies, the non-technical adaptations were the most commonly used strategies. Furthermore, the results of path analysis suggested that the “quality of life” (β= 0.46) and “attitude toward drought” (β= 0.08) had significant direct and indirect effects on the nomads’ behavior to drought, respectively. Also, “access to information”, “intention to manage drought”, “perceived control of drought”, and “social norms” had significant direct effects on nomads’ managerial behavior in drought condition. Finally, recommendations with regard to drought management policies were provided to reduce nomads' vulnerability and encourage them to continue their activities and production.