اثربخشي آموزش ذهن‌آگاهي در مقايسه با تنظيم هيجان بر سازگاري دانش‌آموزان نوجوان دچار اختلال كاستي توجه/فزون‌كنشي

Effectiveness of Mindfulness training compared to Emotion Regulation on the compatibility of students with ADHD

هدف: هدف پژوهش تعيين اثربخشي آموزش ذهن‌آگاهي و تنظيم هيجان بر سازگاري دانش‌آموزان دچار اختلال كاستي توجه/فزون‌كنشي بود. روش: روش پژوهش نيمه‌آزمايشي با گروه گواه و طرح پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري يك ‌ماهه و جامعه آماري 341 دانش‌آموز پسر ارجاع داده­‌شده به ‌مركز مشاوره آموزش و پرورش شهرستان اسلام‌شهر در سال تحصيلي 96-1395 بود. از اين جامعه 45 دانش‌آموز 14 تا 16 ساله كه بالاترين نمره را در مقياس اختلال كاستي توجه/فزون‌كنشي كانرز، ايرهارد و اسپارو (1999) و كم­ترين سطح سازگاري را در مقياس سازگاري سينها و سينگ 1993 كسب كردند انتخاب و به­شكل تصادفي در دو گروه آزمايشي و يك گروه گواه كاربندي شدند. ذهن‌آگاهي كابات‌زين (1992) و تنظيم هيجان آلن، مك‌هاگ و بارلو (2009) در 8 جلسه‌ 90 دقيقه‌اي يك‌بار در هفته به­شكل گروهي به گروه­هاي آزمايشي آموزش داده شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد آموزش ذهن‌آگاهي و تنظيم هيجان بر بهبود سازگاري (89/8=F، 006/0=P)، (54/12=F، 001/0=P) و همچنين بر كاهش نشانگان كاستي توجه/فزون‌كنشي (87/9=F، 004/0=P)، (59/16=F، 001/0=P) موثرند؛ و اين تاثيرها در مرحله پيگيري پايدار مانده است. نتيجه‌گيري: از آن‌جا كه آموزش تنظيم هيجان، بر تعامل فرد با هم‌سال‌ها و اجتماع به­شكل مستقيم تاثيرگذار است، و از سوي ديگر به­نظر مي­رسد شامل مؤلفه ذهن‌آگاهي نيز باشد تا فرد بتواند به تنظيم هيجان خويش بپردازد، از اين­رو مي‌توان آن را نسبت به آموزش ذهن‌آگاهي برايارتقاي سطح سازگاري و كاهش نشانگان كاستي توجه/فزون‌كنشي دانش‌آموزان روش موثرتري به‌شمار آورد.

Aim: The study aim was to determine effectiveness of Mindfulness training and Emotion Regulation on the adjustment of ADHD students. Methods: Method was quasi-experimental with control group, pretest, posttest, and onemonth follow-up. Statistical population consisted of 341 male students who were referred to the counseling center of Education Administration of Eslamshahr town in 2017-2018. Of these, 45 students aged 14 to 16 with the highest scores in Connors, Erhardt and Sparrow Scale of Attention Deficit Hyperactivity Disorder (1999) and the lowest scores in the Adjustment Scale of Sinha and Singh's 1993, were selected and assigned randomly to either an experimental or a control group. Kabat-Zinn’s (1992) Mindfulness training and Emotion Regulation of Alan, McHugh and Barlow (2009) were conducted on the experimental groups (90 minutes once a week for 8 weeks). Results: Results indicated that Mindfulness (F=8.89, P=0.006) and Emotion Regulation training (F=12.54, P=0.001) were effective on improving adjustment, and Emotion Regulation (F=16.59, P=0.001) could reduce symptoms of attention deficit/ hyperactivity disorder and that these effects remained stable in the follow-up phase. Conclusion: Since the training of emotional regulation is directly influencing the interaction of the individual with his peers as well as the community and on the other hand it seems that emotional regulation may consist of certain components of Mindfulness as well, compared to the latter, Emotion Regulation may be considered as a more effective treatment to improve the level of compatibility and reduce the symptoms of attention deficit/hyperactivity of students.