نقش ميانجيگر راهبردهاي مقابله‌اي و حمايت اجتماعي ادراك شده در رابطه با استرس ادراك شده و كيفيت زندگي والدين كودكان دچار اختلال طيف اُتيسم

Mediation role of coping strategies and perceived social support in relation to perceived stress and quality of life in parents with ASD children

هدف: هدف پژوهش تعيين نقش ميانجيگر راهبردهاي مقابله‌اي و حمايت اجتماعي ادراك شده در رابطه با استرس ادراك شده و كيفيت زندگي والدين داراي كودك دچار اختلال طيف اُتيسم بود. روش: روش پژوهش همبستگي و جامعه آماري تمامي والدين كودكان دچار اختلال طيف اُتيسم 31 استان كل كشور حدود 4000 نفر در سال 1396 بود. به روش نمونه‌گيري در دسترس 660 پدر يا مادر واجد شرايط انتخاب شدند و به پرسشنامه‌هاي استرس ادراك‌ شده كوهن، كامارك و مرملستين (1983)، حمايت اجتماعي ادراك‌ شده زيمت، دالم، زيمت و فارلي (1988)، راهبردهاي مقابله با استرس ايندلر و پاركر (1990) و پرسشنامه كيفيت زندگي سازمان بهداشت جهاني (1996) پاسخ دادند. پس از حذف 26 پرسشنامه مخدوش و 11 داده پرت، داده‌هاي مربوط به 623 نفر از طريق روش الگويابي معادله‌هاي ساختاري تحليل شد. يافته‌ها: يافته‌ها نشان داد كه الگوي ساختاري پژوهش با داده‌هاي گردآوري شده برازش مطلوب دارد و استرس‌هاي ادراك شده هم به‌صورت مستقيم و منفي (328/0- =β، 001/0 =P) و هم با واسطه حمايت اجتماعي ادراك شده (151/0- =β، 001/0 =P) و نيز راهبردهاي مساله مدار (035/0- =β، 005/0 =P)، هيجان مدار (182/0- =β، 001/0 =P) و سبك اجتنابي (024/0- =β، 007/0 =P) با كيفيت زندگي والدين كودكان دچار اختلال طيف اُتيسم رابطه دارد. نتيجه‌گيري: از آنجا كه ارتقاي كيفيت زندگي والدين ايراني داراي كودك دچار اختلال طيف اُتيسم تأثير به‌سزايي در توانبخشي و مداخله‌هاي درماني كودكان آن‌ها دارد؛ لازم است تدابيري براي آموزش راهبردهاي مقابله‌اي مؤثر و نيز ادراك درست والدين از منابع حمايتي اتخاذ شود.

Aim: The study purpose was to determinate the role of mediator of coping strategies and perceived social support in relation to perceived stress and quality of life of parents with ASD children. Methods: Research method was correlation and the statistical population were all parents of ASD children in 31 provinces of the whole of the country that was about 4000 in 1396. A sample of 660 qualified father or mother was selected by purposive sampling method, and responded to questionnaires of Perceived Stress Scale of Cohen, Kamarck and Mermelstein (1983), Perceived Social Support of Zimet, Dahlem, Zimet and Farley (1988), Coping Strategies with Stress of Endler and Parker (1990), and questionnaires of World Health Organization Quality of Life (1996). After deleting 26 invalid questionnaires and 11 missing data, data of 623 people were analyzed by structural equation modeling. Results: The findings showed that structural pattern of the research with the collected data was desirable fit and perceived stress both directly and negatively (β= -0/328, P= 0.001). Also with mediating perceived social support (β= -0.151, P= 0.001), as well as problemoriented strategies (β = -0.035, P= 0.005), emotion-oriented strategies (β= - 0.182, P= 0.001) and avoidance style (β= -0.024, P= 0.007) is associated with the life quality of parents of ASD children. Conclusion: Since improving, the life quality of Iranian parents with ASD children has a significant effect on the rehabilitation and treatment interventions of their children, designs should be taken to educate effective coping strategies and also to properly parents' perceptions of supportive resources.