تبيين مدل توسعه سيستم گردشگري روستايي با استفاده از نظريه آشوب و مدل باتلر (مورد مطالعه: روستاي مصر، شهرستان خور و بيابانك)

Explanation of a Rural Tourism System Model by Using the Chaos Theory and the Butler Model: A Case Study of Mesr Village, Khur-biabank County

به دليل حساسيت بالاي روستاهاي مناطق بياباني و توان‌هاي گردشگري آن، برنامه ريزي براي توسعه گردشگري روستايي، نيازمند تبيين سيستم توسعه گردشگري است. روستاي مصر، يكي از مهم‌ترين فضاهاي گردشگري شهرستان خور و بيابانك است كه در طي سال‌هاي گذشته، رشد فعاليت‌هاي گردشگري را تجربه كرده است. بنابراين، اين پژوهش با هدف شناسايي مدل ارزيابي سيستم گردشگري روستا و تبيين آن با نظريه‌هاي مقاصد گردشگري انجام شده است. بدين منظور، داده‌ها از طريق مصاحبه، گفتگو و مشاهدات ميداني گرد‌آوري و با بهره‌گيري از مباني نظري موجود تهيه شده و از طريق روش تحليل محتواي كيفي، مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفتند و در نهايت، مدلي براي تبيين روند سيستم گردشگري آن ارائه شد. نتايج مدل حاكي از تأثيرگذاري قابل توجه آثار هنري در عرضه گردشگري و نقش كليدي كارآفرينان در توسعه سيستم گردشگري است كه در مراحل بعدي به تدريج تكامل يافته است. همچنين ميزان انطباق مدل با نظريه آشوب و مدل باتلر، بررسي گرديد كه از منظر نظريه آشوب، اين سيستم با رويكرد اثر پروانه‌اي و سازگاري پويا سازگار بوده و از منظر مدل باتلر، روستاي مصر در انتهاي مرحله مشاركت و حركت به سمت توسعه قرار دارد و به نظر مي‌رسد تخريب خلاق نظريه آشوب با مرحله مشاركت چرخه حيات، سازگاري بيشتري دارد.

Because of the great friability of ecologic-social systems in desert regions, planning for tourism development and use of its capabilities for rural development need an explanation of rural tourism systems. Mesr village is one of the most important rural tourist regions in Khur-biabank county that, in recent years, has experienced tourism activities development and its changes. This paper aims to recognize a tourism system development model in the village and explain it by approaches and theories related to the development of tourist destinations. For this purpose, qualitative data are prepared through interviews, conversations and surveying observations as well as using theoretical foundations, effective variables, processes and structures in the rural tourism system of Mesr village. After the system is recognized, a model is presented to explain the tourism system development processes. The results of the model show that effective introduction of tourism in the region attracts more visitors, for which the important role of entrepreneurs should be stressed. This role can be played in increasing the number of tourists in an organized manner, increasing the local participation, reduction of migration and so on. In another part of the study, the conformity degree of the model is enquired with chaos and tourism life cycle theories. The system being compatible with and based on the tourism life cycle theory, Mesr is found to be in a satisfactory development stage. Also, it appears that the creative destruction in the chaos theory is compatible with the satisfaction and development stage in the tourism life cycle theory.