تحليل شبكه دسترسي بافندگان فرش به نخ ابريشمي در نواحي روستايي شهرستان زنجان

Analizing the Carpet Producers’s Network of Access to Silk Thread in the Rural Areas of Zanjan County

تأمين، دسترسي و استفاده از نخ‌هاي موردنياز و باكيفيت (از جمله پود، چله و ابريشم) در توليد فرش ابريشمي، از مسائل مهم بافندگان فرش بوده كه در توليد، بهره‌وري و درآمد آن‌ها تأثيرگذار است. هدف اين مطالعه شناخت منابع و شيوه‌هاي تأمين انواع نخ مورد استفاده در فرآيند توليد فرش ابريشمي براي بافندگان روستايي است. داده‌ها با استفاده از يك روش‌شناسي مطالعه موردي از طريق فنون گروه‌هاي متمركز، مصاحبه‌هاي نيمه ساختاريافته، نمودار كشي، تحليل اسناد و مشاهده با مشاركت 90 خانوار روستايي بافنده فرش ابريشم در 23 روستاي شهرستان زنجان و كنشگران بازار در شهرهاي زنجان، قم، اصفهان، تبريز و كاشان گردآوري گرديد. دستاورد: دسترسي بافندگان روستايي به نخ مورد استفاده در فرآيند توليد با توجه به شيوه توليد متفاوت بود. در شيوه خويش‌فرمايي، بافندگان روستايي از طريق افراد واسطه، از طريق شهر زنجان يا شهرهاي ديگر، نخ موردنياز خود را تأمين مي‌نمودند. در اين شيوه به دليل عدم توان مالي و دانش كافي و شبكه اجتماعي ضعيف در بازار تأمين نهاده در دسترسي به نخ باكيفيت، نخ تأمين شده از كيفيت لازم برخوردار نبود. در شيوه كارفرمايي نخ از طريق كارفرما تأمين شده و كيفيت مناسبي داشت، هرچند كيفيت مناسب نخ به دليل ظرافت و نازكي، سبب سختي بافت براي زنان روستايي بافنده مي‌شد.

In this study, the supply, access and use of high-quality threads required for production of silk carpets is discussed as one of the crucial issues that rural carpet weavers or producers deal with. This is the process that affects their production, productivity and income. The purpose of this study is to understand the sources and methods that rural carpet weavers apply to get an access to various threads used in silk carpets. The data were collected using a case study methodology through techniques focusing on groups, semi-structured interviews, diagramming, document analysis and observation. The participants were 90 rural household silk carpet weavers in 23 villages of Zanjan county and the market actors in the cities of Zanjan, Qom, Esfahan, Tabriz and Kashan. According to the results, access of the rural weavers to threads for producing carpets is different in terms of production methods. Investigating the methods of supplying handmade silk carpet threads in Zanjan county showed they depend on the methods of carpet production. Rural carpet weavers produce carpets through a self-production method and an entrepreneurial wage-based production method. The silk threads required for carpet production are used in different types including, thick weft, wrap threads and knots. In the self-production method, all the production inputs including threads are provided by carpet weavers.