فراتحليل مقايسه اثربخشي درمان مواجهه و پيشگيري از پاسخ، درمان شناختي-رفتاري و درمان‌هاي موج سوم رفتاري در اختلال وسواسي-اجباري

Meta-analysis comparing the efficacy of Exposure and Response Prevention, Cognitive-Behavior Therapy and Third Wave of Behavior Therapies on Obsessive-Compulsive Disorder

هدف: هدف پژوهش مقايسه اثربخشي درمان مواجهه و پيشگيري از پاسخ، درمان شناختي-رفتاري و درمان­هاي موج سوم رفتاري بر اختلال وسواسي-اجباري در جامعه ايراني بود. روش: روش پژوهش فراتحليل و جامعه آماري شامل پژوهش‌‌هاي انجام شده در ايران بين سال­هاي 1384 تا 1396 به تعداد 58 پژوهش بود كه از ميان آن­ها 34 پژوهش با توجه به ملاك­هاي ورود و خروج به­عنوان نمونه پژوهش انتخاب و در نهايت 13 اندازه اثر براي درمان مواجهه و پيشگيري از پاسخ، 19 اندازه اثر براي درمان شناختي-رفتاري و 12 اندازه اثر براي درمان­هاي موج سوم رفتاري گزارش شد. مقياس اندازه اثر تفاوت ميانگين معيار بود و تحليل آماري با نرم افزار جامع فراتحليل انجام شد. يافته­ها: نتايج نشان داد كه شيوه­هاي مداخله‌اي مواجهه و پيشگيري از پاسخ (815/1 =d، 05/0 =P)، شناختي-رفتاري (542/1 =d، 05/0 =P) و موج سوم رفتاري (688/1 =d، 05/0 =P) در درمان اختلال وسواسي-اجباري مؤثر بوده‌‌اند. بررسي متغير نوع درمان، به­عنوان متغير تعديل ­كننده نشان داد كه تفاوت بين درمان­هاي مورد استفاده در پژوهش معنا­دار نيست. نتيجه­گيري: بر اساس يافته­هاي فراتحليل حاضر مي­توان چنين نتيجه گرفت كه مهم­ترين فرايند درماني در درمان اختلال وسواسي-اجباري، مواجهه است كه جزء مؤلفه­ اساسي هر سه رويكرد درماني محسوب مي­شود و احتمالاً اضافه كردن مؤلفه­‌هاي شناختي، ذهن ­آگاهي و پذيرش خيلي به تقويت اثربخشي درمان رفتاري مبتني بر مواجهه و پيشگيري از پاسخ در درمان بيماران ايراني دچار اختلال وسواسي-اجباري منجر نمي­‌شود.

Aim: The purpose of this study was to compare the efficacy of Exposure and Response Prevention Therapy (ERP), Cognitive-Behavior Therapy (CBT) and Third-Wave Behavior Therapies on Obsessive-Compulsive Disorder (OCD) in Iranian population. Method: The research method was a metaanalysis and the statistical population of all researches conducted in Iran between 2005 and 2017 was 58 studies that among them, 34 studies were selected according to the inclusion and exclusion criteria as the research sample and finally reported 13 effect sizes for ERP, 19 effect sizes for CBT and 12 effect sizes for Third-Wave Behavior Therapies. The effect size index was the standardized mean difference also statistical analysis was done by comprehensive meta-analysis software. Results: The results showed that ERP (d= 1.815, P= 0.05), CBT (d= 1.542, P= 0.05) and Third-Wave Behavior Therapies (d= 1.688, P= 0.05) had been effective for OCD. In addition, study of type of treatment as a moderating variable didn’t show significant difference. Conclusions: Based on the findings of this meta-analysis, it can be concluded that exposure is the most important therapeutic process in the treatment of OCD which it is an essential component in all three therapeutic approaches, and probably adding cognitive, mindfulness and acceptance components will not significantly contribute to the efficacy of behavioral therapy based on ERP in Iranian patients with OCD.