شناسايي موانع خانوادگي مؤثر بر پرسشگري دانش آموزان دوره ابتدايي

Identifying Family Barriers to Student Questioning in Primary School

پرسشگري كودكان سرآغاز آگاهي و تفكر مي­ باشد كه خانواده در آن نقش اساسي دارد. نگرش بدبينانه و بدون حساسيت نسبت به اين مسأله، موجب سركوب حس پرسشگري كودكان مي­‌شود. هدف از اين پژوهش، شناسايي موانع خانوادگي مؤثر بر پرسشگري دانش­‌آموزان دوره ابتدايي بود. مطالعه حاضر، مطالعه­‌اي توصيفي- تحليلي است كه با رويكرد اكتشافي اجرا شده است. براي گردآوري داده­‌ها، نمونه‌اي به حجم 427 نفر از ميان جامعه آماري 15696 نفري دانش آموزان پايه ششم ابتدايي استان قم با استفاده از جدول كرجسي- مورگان و با روش نمونه­‌گيري خوشه‌اي چندمرحله اي انتخاب شده است. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق­‌ساخته است. براي بررسي روايي ابزار، پرسشنامه‌­ها در اختيار اساتيد دانشگاه و كارشناسان مرتبط قرار داده شد. پس از انجام دادن تغييرات و اصلاحات پيشنهادي، روايي ابزار مذكور تأييد شد و پايايي آن نيز با روش آلفاي كرونباخ 0/79 به دست آمد. داده­‌هاي پژوهش با نرم افزار SPSS و روش تحليل عاملي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته­‌ها نشان دادند كه عامل «عدم تشويق فرزندان براي پرسيدن سؤال و همراهي نكردن آنان در مسائل علمي» با بار عاملي 2/964 و واريانس تبييني 19/429درصد، در اولويت اول و «سخت­‌گيري و كنترل شديد فعاليتهاي فرزندان در منزل» با بار عاملي 0/755 و 6/086 درصد واريانس تبييني در اولويت آخر قرار گرفته است. به­‌طوركلي نتايج حاصل از مطالعه نشان داد كه خانواده به مثابه مركز اصلي انديشه، تفكر و پرسشگري كودكان نتوانسته است كاركرد و نقش اصلي خود را ايفا كند.

Children’s questioning is the beginning of awareness and thinking and the family plays a significant role in its development. Negative or neutral attitude towards this issue hinders children’s questioning. This study aimed to identify family barriers to student questioning in primary school. This was a descriptive-analytical study which was carried out with an exploratory approach. The population of the study comprised all sixth grade students in Qom (N= 16150). Using Krejcie and Morgan table and multi-stage cluster sampling method, 427 students were selected as the sample. The instrument included a researcher-made questionnaire on family barriers to student questioning. The validity of measure was evaluated by academics and experts and its reliability was confirmed using Cronbach's alpha test (0.79). The collected data were analyzed by factor analysis. The results showed that “not encouraging children to ask questions and not assisting children in scientific issues” (factor loading= 2.964 and explained variance=19.429 percent) and “rigor and strict control of children’s activities at home” (factor loading=0.755 and explained variance= 6.086 percent) were the most and least influential barriers to student questioning. In general, the findings indicated that the family has failed to fulfill its significant role in promotion of children reflection, critical thinking, and questioning.