تأثير آموزش مديريت استرس به شيوه شناختي رفتاري بر كيفيت زندگي مادران و مشكلات رفتاري كودكان آنان

Effects of Cognitive-Behavioral Stress Management Training on Mothers’ Quality of Life and their Children’s Behavioral Problems

كيفيت زندگي مادران داراي كودكان با مشكلات رفتاري، كاهش معناداري مي يابد و در نتيجه بهداشت رواني و كاركردهاي ضروري فرزندان آنها تحت تاثير منفي قرار مي­گيرد. از اين رو هدف پژوهش حاضر بررسي تأثير آموزش مديريت استرس به شيوه شناختي رفتاري بر كيفيت زندگي مادران و مشكلات رفتاري كودكان­شان بوده است. در اين مطالعه نيمه‌­تجربي از نوع پيش‌آزمون- پس‌آزمون –پيگيري با گروه كنترل، جامعه آماري همۀ مادران داراي كودك با مشكلات ­رفتاري مقطع پيش‌­دبستاني مدارس دولتي ناحيه دو شهر رشت در سال 1395 بود كه از طريق پرسشنامه مشكلات ­رفتاري كودك (شهيم و يوسفي، 1378) 30 مادر با روش نمونه­­‌گيري در دسترس انتخاب و در دو گروه 15 نفري آزمايش و كنترل به‌طور تصادفي جايگزين شدند و پرسشنامه­ كيفيت زندگي (سازمان بهداشت جهاني،1996) را در دو زمان پيش و پس­‌آزمون تكميل كردند. گروه آزمايش، در ده جلسه تحت آموزش مديريت استرس قرار گرفت و داده‌­هاي حاصل با روش تحليل واريانس با اندازه‌­گيري مكرر و از طريق نرم‌افزار SPSS تحليل شدند. يافته­‌ها نشان دادند كه آموزش مديريت استرس به شيوه شناختي رفتاري تأثيري معنادار بر كيفيت زندگي مادر (0/001>P) دارد. با وجود تفاوت معنادار در ميزان مشكلات رفتاري كودكان در سه زمان (پيش‌­آزمون، پس­‌آزمون و پيگيري) در گروه آزمايش (0/001>P)، ميان دو گروه آزمايش و كنترل در ميزان مشكلات رفتاري كودكان تفاوت معناداري به دست نيامد (0/05 بنابراين، ميتوان اين مداخله را در زمينۀ بهبود كيفيت زندگي مادران داراي كودك با مشكلات رفتاري به كار برد و در تدوين طرحهاي رواندرماني كودكان با مشكلات رفتاري، نظام خانواده و نقش بهداشت روان اعضاي خانوده را مد نظر قرار داد.

This study set out to examine the effects of cognitive-behavioral stress management intervention on mothers’ quality of life and their children’s behavioral problems. This quasi-experimental research had a pretest-posttest control group design with a follow-up assessment. The statistical population of the study included mothers of pre-school children with behavioral problems at public schools in Rasht (District 2) in 2016. To draw the sample, Children’s Behavioral Problems Questionnaire (Shahim & Yusefi, 1999) was administered to mothers in 9 schools. In the next step, thirty mothers were chosen through convenience sampling method and randomly assigned to control (N=15) and experimental (N=15) groups. To assess mothers’ quality of life, WHO Quality of Life-BREF (WHOQOL-BREF) was given to both groups in the pretest and posttest phases. The experimental group received stress management training in 10 sessions, while the control group did not receive any intervention. The data were analyzed using repeated measures ANOVA. The results showed that stress management training had a significant positive effect on mothers’ quality of life (P>0.001). Despite the fact that there was a significant decrease between pretest and follow-up in the experimental group as to children’s behavioral problems (P>0.001), no significant difference was observed between control and experimental groups in terms of children’s behavioral problems (P<0.05). It is, therefore, suggested that this intervention be utilized more extensively to improve the psychological status and quality of life of mothers with children suffering from behavioral problems.