تاثير شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي بر سبكهاي اسنادي دانش آموزان

Effects of Mindfulness-Based Cognitive Therapy on Attributional Styles of Students

هدف پژوهش حاضر بررسي اثربخشي شناخت ­درماني مبتني بر ذهن‌­آگاهي بر سبكهاي اسنادي دانش‌آموزان بود. اين پژوهش از نوع شبه آزمايشي با طرح پيش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه كنترل است. جامعه آماري اين پژوهش شامل همۀ دانش‌آموزان دختر سال سوم دبيرستان مريم شهرستان خرمشهر بوده كه در سال تحصيلي 95-1394 مشغول به تحصيل بوده اند. آزمودنيهاي پژوهش شامل 30 دانش‌آموز دختر بود كه از ميان دانش‌آموزان دبيرستان‌ مريم خرمشهر به صورت تصادفي ساده، انتخاب و در دو گروه آزمايش و كنترل (15 نفر در هر گروه) جايگزين شدند. براي اندازه‌گيري متغيرهاي پژوهش از پرسشنامه سبك اسنادي سليگمن(1984) استفاده شده است. همچنين گروه آزمايش تحت تأثير پروتكل درماني شناخت­‌درماني مبتني بر ذهن آگاهي طي هشت جلسه نود دقيقه اي در دو ماه قرار گرفتند. براي تحليل داده‌­ها از روشهاي آماري توصيفي(ميانگين، انحراف معيار و واريانس) و در بعد استنباطي از روش تحليل كوواريانس (ANCOVA) استفاده شده است. نتايج نشان داد كه شناخت­‌درماني مبتني بر ذهن‌­آگاهي در درماندگي آموخته‌شده دانش‌آموزان مؤثر بوده است، به‌طوري‌كه سبب افزايش سبك اسناد رويدادهاي منفي و مثبت دانش‌آموزان گروه آزمايش نسبت به گروه كنترل ‌شده است(0/05≥p). بنابراين تمرينهاي شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي، با افزايش آگاهي افراد نسبت به لحظه حال بر نظام شناختي و پردازش اطلاعات دانش آموزان و نيز عملكرد آنها تاثيري مثبت دارد. از اين رو پيشنهاد مي­شود كه كارگاههاي آموزشي ذهن آگاهي و دوره‌هاي ضمن خدمت براي معلمان و مشاوران جهت آشنايي با ذهن آگاهي و اجراي هر چه بهتر آن در مدارس و مراكز مشاوره وابسته به آموزش پرورش برگزار شود.

The purpose of this study was to investigate the effects of mindfulness-based cognitive therapy on attributional styles and learned helplessness of students. This quasi-experimental research had a pretest-posttest control group design. The statistical population of the study comprised all eleventh grade female students in Maryam high school in Khorramshahr enrolled in academic year 2015-2016. The sample consisted of 30 female students who were selected through simple random sampling method and assigned to experimental and control groups (15 students in each group). The instrument included Seligman Attributional Style Questionnaire (1984). The experimental group received mindfulness-based cognitive therapy in 8 ninety-minute sessions. The obtained data were analyzed via descriptive (mean, standard deviation, and variance) and inferential statistics (ANCONA). The results showed that mindfulness-based cognitive therapy was effective in reducing students’ learned helplessness and it increased attributional styles for positive and negative events in the experimental group compared to the control group (p≤0.05). This intervention has positive impacts on students’ cognitive and information processing systems and boosts their performance through increasing individuals’ focused awareness on the present moment. Hence, it is suggested that workshops and in-service training courses be held in schools and counseling centers to familiarize teachers and counselors with mindfulness-based cognitive therapy.