پيش‌ بيني طرحواره معيارهاي سرسختانه/عيب‌جويي افراطي بر اساس باورهاي غيرمنطقي والدين و الگوهاي ارتباطي والد-فرزند

Prediction of unrelenting standards/hyper-criticalness schema based on irrational beliefs of parents and parent-child communication patterns

هدف: هدف پژوهش تعيين طرحواره معيارهاي سرسختانه/عيب‌جويي افراطي بر اساس باورهاي غيرمنطقي والدين و الگوهاي ارتباطي والد-فرزند در دختران نوجوان بود. روش: روش پژوهش همبستگي و جامعه آماري شامل دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه دوم و والدين آن‌ها در شهر تهران در سال 1395 به تعداد 49421 نفر بود. از ميان آن‌ها به روش نمونه ‌برداري در دسترس بر اساس فرمول پيشنهادي ون وورهيس و مورگان (2007) و با در نظر گرفتن احتمال ريزش نمونه 290 نفر از دبيرستان دخترانه شهيد دستغيب از منطقه سيزده، دبيرستان دخترانه آيين اسلام از منطقه پانزده و هنرستان دخترانه آزادگان از منطقه يك انتخاب شد. ابزار پژوهش پرسشنامه الگوهاي ارتباطي والد-فرزند باقري (1392) و نسخه كوتاه پرسشنامه طرحواره يانگ 1988 بود كه توسط دانش‌آموزان و پرسشنامه باورهاي غيرمنطقي جونز (1968) بود كه توسط هر دو والد تكميل شد. پس از حذف 63 پرسشنامه مخدوش و 8 داده پرت، داده‌هاي گرد‌آوري ‌شده با استفاده از روش رگرسيون چندمتغيري سلسله مراتبي تحليل شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه از بين مؤلفه‌هاي الگوي ارتباطي پدر-فرزند متغيرهاي رسميت (171/0 =β)، ارزش مشروط (151/0 =β)، و درهم تنيدگي (312/0 =β)، و از بين مؤلفه‌هاي الگوي ارتباطي مادر-فرزند متغيرهاي انعطاف ‌ناپذيري (181/0 =β)، محدوديت (155/0 =β)، و باورهاي غيرمنطقي مادر (196/0 =β)، به‌صورت مثبت طرحواره ناسازگار عيب‌جويي افراطي/معيارهاي سرسختانه را در دختران نوجوان پيش بيني مي‌كند (001/0=P). نتيجه‌گيري: لازم است كه با آموزش والدين و ايجاد شناخت در آن‌ها در مورد عواملي كه طرحواره ناسازگار عيب‌جويي افراطي/معيارهاي سرسختانه را در نوجوانان شكل‌ مي­دهند؛ مانع از بروز آسيب‌هايي ناشي از الگوهاي ارتباطي ناسازگار والدين و باورهاي غيرمنطقي آن‌ها در بسياري از حوزه‌هاي زندگي نوجوانان شد.

Aim: The aim of this study was to predict unrelenting standards/hypercriticalness schema based on irrational beliefs of parents and parent-child communication patterns in the female adolescent. Method: The research method was descriptive-correlational, and the statistical population included 49421 secondary school female students and their parent in Tehran in the 2016 year, among whom 290 were selected based on suggested formula by VanVoorhis & Morgan (2007) and considering the probability of sample loss by the available sampling method from Shahid Dastgheyb Girls' High School from District 13, Aien Islam Girls' High School from District 15 and School girls Azadegan from District 1. The study tools were Bagheri Parent-Child Communication Pattern Questionnaire (2013) and Young Schema Questionnaire-Short Form 1988 which were completed by students and Jones Irrational Beliefs Test (1968) which were completed by both parents. After removing of 63 distortions and 8 outlier questionnaire, the collected data were analyzed using hierarchical multivariate regression method. Results: The results showed that among the components of the father-child communication pattern, variables of the formality (β= 0.171), conditional value (β= 0.151) and interconnectedness (β= 0.312), and among the components of motherchild communication pattern, variables of the inflexibility (β= 0.181) and limitations (β= 0.155) and irrational beliefs of the mother (β= 0.196) positively predict the unrelenting standards/ hyper-criticalness maladaptive schema in adolescent girls (P= 0.001). Conclusion: It is essential to educate parents and create awareness about the contributing factors of unrelenting standards/hyper-criticalness maladaptive schema in adolescent, preventing the harm caused by maladaptive communication patterns and irrational beliefs of parents in many areas of adolescent life