شناخت قدرت‌هاي اجتماعي و ارتباط آن با شكل‌گيري رفتار همكارانه در مديريت تعارضات منابع آب در حوزه آبخيز سد درودزن، استان فارس

Recognition of social powers and its relationship with the formation of cooperative behavior in conflict management of water resources in Doroudzan dam watershed, Fars province

بروز نقصان و كاهش در منابع طبيعي موجود در حوزه‌هاي آبخيز و توزيع غيريكنواخت آن‌ها مي‌تواند بر روابط اجتماعي ميان ساكنان حوزه‌هاي آبخيز تأثيرگذار بوده و منجر به بروز تعارضات در بين افراد گردد. با توجه به كمبود آب در حوزه آبخيز سد درودزن، مطالعه حاضر با هدف مديريت تعارضات منابع آب در حوزه آبخيز سد درودزن با محوريت روابط اجتماعي انجام شده و به تعيين نقاط قوت موجود در شبكه روابط اجتماعي پرداخته است. در اين راستا ذينفعان محلي منابع آب در روستاهاي تحت شبكه آبياري در پايين دست سد درودزن به‌عنوان جامعه آماري انتخاب و با استفاده از جدول مورگان 260 نفر به‌عنوان نمونه آماري انتخاب شدند. بر اين اساس، داده‌هاي موردنياز از طريق پرسشنامه و مصاحبه جمع‌آوري و با استفاده از نرم‌افزار Ucinet بررسي شد. بر اساس نتايج حاصله كنشگران داراي بالاترين ميزان مركزيت درجه خروجي، بتا و بينابيني مشخص شدند. اين افراد در رويارويي با موقعيت‌هاي تعارض از رويكرد راه‌حل‌گرايي و مصالحه و همكاري بهره مي‌برند. بنابراين در هماهنگ ساختن افراد و سرعت تبادل منابع و اجراي هرچه بهتر مديريت مشاركتي و حل تعارضات در زمينه منابع آب نقش اساسي ايفا مي‌كنند. بر اساس نتايج آزمون كروسكال واليس بين موقعيت اجتماعي افراد و رويكردهاي اتخاذي در مديريت تعارضات در زمينه منابع آب در منطقه مورد مطالعه تفاوت معناداري وجود دارد.

A decline in watersheds or their uneven distribution can affect social relationships among the residents in watershed areas and lead to their conflicts. Due to a lack of water in Doroudzan watershed as a crisis, it seems that social relationships and communication patterns among the residents will be adversely affected. The aim of this research is to manage conflicts over the water resources in Doroudzan watershed with a focus on social relations and to determine the strengths and weaknesses of the social relation networks. In this regard, 260 local stakeholders of the water resources in the irrigated villages in Doroudzan dam downstream were selected as the statistical population using Morgan table. The required data were collected through questionnaires, and the cooperation networks among the people were investigated in order to solve the problem of water shortage. Based on the results of this research, trust and cooperation ties were the key factors identified. They are known as social power, key factors in decision making and better performance of co-management, and a resolution to water conflicts. Also, according to the results of Kruskal Wallis statistical test, there is a significant difference between the social status of the people and the approaches adopted in conflict management of the water resources in the studied area.