ارزيابي مخاطرات محيط زيستي پارك ملي و منطقه حفاظت شده كرخه بر اساس روش topsis

Kharkheh National Park and Protected Area Environmental Risks Assessment Using TOPSIS Method

مهم ترين نقشي كه مناطق تحت مديريت در جهت توسعه پايدار ايفا خواهند كرد، حفاظت اكوسيستم ها و تنوع ژنتيكي براي دستيابي به فوايد بالقوه علمي، زيبايي شناسي، اقتصادي و اجتماعي آتي خواهد بود. مديريت مناسب مناطق حفاظت شده نيازمند درك كامل فرد از شرايط موجود، اجراي دقيق و برنامه ريزي و نظارت منظم است و پايش تغييرات مخاطرات در مناطق حفاظت شده با هدف درك چگونگي آن ها، تاثيرشان بر طبيعت، فرايند هاي بازسازي و احيا و براي حفاظت از آن ها در طولاني مدت بسيار مهم است. پارك ملي و منطقه حفاظت شده كرخه يكي از ارزشمندترين و استراتژيك ترين مناطق چهارگانه تحت حفاظت در كشور مي باشد. مطالعه حاضر با هدف شناسايي و تجزيه و تحليل مخاطرات تهديد كننده منطقه حفاظت شده و پارك ملي كرخه صورت گرفته است. محدوده مطالعاتي با مساحتي حدود 15828 هكتار (مجموع پارك ملي و منطقه حفاظت شده) در دو طرف رودخانه كرخه و در استان خوزستان واقع شده است. در اين پژوهش براساس بازديد ميداني و استفاده از تكنيك دلفي كه تعداد 15 متخصص و كارشناس در آن شركت داشتند، 28 ريسك در قالب دو محيط طبيعي و زيست محيطي (فيزيكوشيميايي، بيولوژيكي و اقتصادياجتماعي و فرهنگي) شناسايي شدند. سپس جهت رتبه بندي مخاطرات شناسايي شده از روش topsis بر اساس سه شاخص شدت، احتمال وقوع و حساسيت محيط پذيرنده صورت پذيرفت. نتايج بدست آمده نشان داد كه مخاطره كمبود محيط بان با ضريب نزديكي 1 بالاترين ريسك منطقه و ريسك آلودگي خاك منطقه به عناصر سنگين با ضريب نزديكي 149/ 0 كم ترين اولويت را به خود اختصاص دادند.. بيشترين ريسك هاي بدست آمده ريسك هاي اقتصادي اجتماعي بوده اند. پس از سطح بندي مخاطرات زيست محيطي مشخص شد كه بيش ترين مخاطرات موجود در منطقه در سطح قابل توجه بوده است در نتيجه بايد راهكارهاي مديريتي جهت كاهش، كنترل و يا حذف مهم ترين مخاطرات مورد مطالعه ارائه و راهبردي گردد. در اين ميان تقويت قوانين محيط زيستي موجود و ضمانت لازم جهت اجراي آن ها امري لازم و ضروري به نظر مي رسد.

The most important role that the managed areas will play to attain sustainable development goals would be protecting ecosystem and genetic diversity to achieve the scientific, aesthetics, social and economic potential benefits in future. Proper management of protected areas requires a full understanding of the present conditions, detailed and exact implementation, planning, regular monitoring and risks changes detection in protected areas to understand how are they, how they would effect on nature, recovery and rehabilitation processes and to protect them in long term is very important. Karkhe National Park and protected area is one of the most valuable and most strategic areas in the country that can be protected. This study aimed to identify and analyze threatening risks in Karkhe protected area and national park. The Study area is located with an area of ​​15828 hectares (sum of national park and protected area) on both side of Karkhe river in Khuzestan province. In this research based on field visits and using the Delphi technique, that there were 15 experts and specialist joint it, 28 risks in two terms of the natural and anthropogenic environment (physicochemical, biological, economical, social and cultural) are identified. Then to order the identified risks, The TOPSIS method was used according to the three fectors, severity, probability and sensitivity of the host environment. The results showed that the risk of lack of conservative officer by closeness coefficient (CC) 1 is the highest risk in the area and The risk of soil pollution with heavy metals by closeness coefficient 0.149 is the lowest priority. The most obtain risks has been socio-economic risks. After ordering the environmental risks was found that existing risks in the region has been in a considerable level. Finally, strategies to control risk in the region was presented. As a result, management solutions should be provided to reduce, control, or eliminate the most important risks. In the meantime, strengthening the existing environmental laws and the necessary guarantees for their implementation seems necessary.