پديد آورندگان :
بيات، ناصر دانشگاه علوم انتظامي امين - دانشكده فرماندهي و ستاد - گروه جغرافيا , بدري، علي دانشگاه تهران - دانشكده جغرافيا , رضواني، محمدرضا دانشگاه تهران - دانشكده جغرافيا
كليدواژه :
گردشگري روستايي , تحليل مقايسه‌اي , اثرات گردشگري , نظريه تبادل اجتماعي , حوضه آبريز رودخانه كلان ملاير
چكيده فارسي :
تاكنون بخش وسيعي از مطالعات گردشگري در نواحي روستايي بر شناخت اثرات مثبت و منفي آن در ابعاد اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، و محيط‌زيستي متمركز شده است. اما با در نظر گرفتن ناهمساني ديدگاه‌هاي مردم محلي از اثرات ياد شده، پژوهش‌هاي اندكي در زمينه مقايسه ادراكات ذينفعان، به‌ويژه ساكنان روستايي انجام شده است. اين پژوهش به تحليل مقايسه‌اي ادراكات ساكنان محلي از اثرات گردشگري در منطقه حوضه آبريز رودخانه كُلان شهرستان ملاير مي‌پردازد. روش پژوهش تركيبي است. در مرحله كيفي طي 6 نشست بارش افكار گروهي، با مشاركت 60 نفر از داوطلبان محلي اثرات مثبت و منفي گردشگري شناسايي و مبناي طراحي پرسشنامه به عنوان ابزار سنجش در مرحله كمّي قرار گرفت. سرانجام 350 پرسشنامه از 10 درصد جمعيت بالاي 15 سال گردآوري شد. داده‌ها با استفاده از آمارهاي توصيفي، تحليل‌عاملي اكتشافي، تحليل‌خوشه‌اي، تحليل‌تشخيص، خي-دو، و تحليل واريانس يك‌طرفه تجزيه‌وتحليل شد. بر اساس تحليل عاملي اكتشافي اثرات مثبت به سه دسته در ابعاد اقتصادي، محيطي، و اجتماعي، و اثرات منفي نيز به سه دسته در ابعاد محيط‌زيستي، اجتماعي و فرهنگي تقسيم شد. نتايج تحليل خوشه‌اي ادراكات مردم محلي از اثرات مثبت و منفي گردشگري بيانگر سه ديدگاه متفاوت است. در اغلب موارد تفاوت معناداري ميان ادراكات ساكنان محلي از اثرات مثبت و منفي گردشگري مشاهده شد. نتايج پژوهش منطبق بر اصول نظريه تبادل اجتماعي است، به طوري كه ادراكات ساكنان محلي تابع ميزان اثرپذيري آن‌ها از ابعاد مختلف اثرات مثبت و منفي گردشگري است.
چكيده لاتين :
Until now, a large number of studies on tourism in rural regions have concentrated on the recognition of its positive
and negative impacts on economic, social, cultural, and environmental dimensions. However, considering the different
views held by local people of the impact of tourism, few studies have been carried out to compare the perceptions
of stakeholders, especially from the perspective of rural residents. This research aims to do a comparative analysis of
the perceptions of local residents about the impacts of tourism on the villages of Kolan river basin in Malayer County.
The research method is a mixed procedure. In the qualitative phase, during six sessions, group brainstorming was
done by 60 persons participating as local volunteers. They tried to identify the positive and negative impacts of tourism.
The findings in this phase were used to design a questionnaire as a measurement tool in the quantitative phase.
As many as 350 questionnaires were given to 10% of the population over 15 years of age. The data were analyzed
by descriptive statistics, exploratory factor analysis, cluster analysis, discriminant analysis, chi-square, and ANOVA.
According to the exploratory factor analysis, the positive impacts were classified into economic, environmental, and
social factors. Similarly, the negative impacts were classified into three factors in terms of environmental, social and
security, and cultural impacts. The results of the cluster analysis showed three different perspectives. In most cases,
there were significant differences between the perceptions of the local residents in terms of positive and negative
impacts of tourism. The findings are consistent with the principles of social exchange theory.
