كليدواژه :
باران سنگين , سيل‌آسا , مخاطره‌آميز , كم‌فشار , جنوب ايران
چكيده فارسي :
بارش هاي سنگين و سيل آساي غيرطبيعي در مناطق خشك و كم باران و با پوشش گياهي تنك در اغلب موارد منجر به رخداد سيلاب هاي با دبي بالا و غيرقابل پيش بيني شده و همه ساله خسارات زيادي در بخش هاي تاسيسات زير بنايي، عمراني و كشاورزي براي مناطق نيمه جنوبي كشورمان به بار مي آورند. هدف اصلي اين پژوهش بررسي و شناسايي الگوهاي همديدي و ترموديناميك بارش هاي سنگين و مخاطره آميز جنوب ايران است. بدين منظور از داده هاي بارش روزانه ايستگاه هاي منتخب بندرعباس، يزد، كرمان، جيرفت، شيراز و ياسوج و داده هاي مركز ملي پيش بيني هاي محيطي آمريكا براي دوره 44 ساله (2014-1970) استفاده شده است. با بررسي بارش هاي روزانه بيش از 50 ميلي متر ايستگاه هاي انتخابي، سامانه هاي بارش سنگين و سيل آسا شناسايي گرديد و با استفاده از داده هاي رقومي فشار تراز دريا، ارتفاع ژئوپتانسيل، سرعت قائم جو، مولفه هاي مداري و نصف النهاري باد، نم ويژه نقشه هاي مربوطه ترسيم و مورد واكاوي قرار گرفتند. جهت تعيين مسير و منشا 105 سامانه ي بارشي ورودي به منطقه موردمطالعه، نقشه هاي فشار تراز دريا و ارتفاع ژئوپتانسيل تراز 700 و 500 هكتوپاسكال بررسي گرديد. يافته ها نشان داد كه بارش هاي سنگين منطقه جنوب ايران در قالب 4 الگوي همديد رخ مي دهند. به ترتيب بيشترين تعداد سامانه هايي كه براي منطقه بارش شديد داشتند، سامانه هاي سوداني، ادغامي سودانيمديترانه اي روي عراق، ادغامي سودانيمديترانه اي در شرق مديترانه و مديترانه اي بودند ازلحاظ منابع تغذيه رطوبتي در تراز 1000 هكتوپاسكال درياي عرب، خليج عدن، سرخ و خليج فارس نقش داشته اند؛ اما در ترازهاي 850 تا 500 هكتوپاسكال خليج عدن، درياي سرخ و خليج فارس تامين رطوبت بارش هاي سيلابي را بر عهده داشته اند. بيشترين ميزان رطوبت مربوط به درياي عرب بوده و مديترانه كمترين نقش را در انتقال رطوبت داشته است.
چكيده لاتين :
The occurrence of terrible floods due to climate change has caused much damages in different parts of the world in recent decades, and the effect of these changes is more pronounced in dry areas. Floods are the most common environmental damage. On average, 60 floods occur annually in Iran, with an average annual flood loss of 141 people, meaning more than 2 deaths per year per flood event.
Research Methodology
The study area consists of six stations located in Hormozgan, Kerman, Yazd, Kohgiluyeh, and Fars provinces. In this study, two types of ground and high data are used as follows:
A) - Using daily rainfall data of the 44 years (1967-2014) statistical stations of the region obtained from the country's Meteorological Organization
B) Use of high-level data. Includes revised data for geopotential heights, sea level pressure, wind direction, meridian wind, omega, and humidity, from the National Center for Environmental Excellence at Colorado. To conduct synoptic analysis, the circular environmental method was used; after observing the daily rainfall during the statistical period of all rainfall over 50 mm in selected stations of Yazd, Jiroft, Shiraz, Bandar Abbas, and Yasuj, 118 heavy rainfall events were investigated. After identifying and separating days, 105 observation systems were identified and analyzed.
After the evaluation and control of the pressure maps of the sea of the systems of landing, 4 patterns were selected and identified.
Explain and interpret the results
The results showed that heavy precipitation occurred in the months of December, December, February, February, and November, respectively. Since November, with the retreat of high-performance dynamic systems to the southern latitudes and the influx of western winds from high latitudes on the area, conditions for the occurrence of heavy rainfall are provided. Most centers with 9 heavy rainwater systems of Sudan's lowland, 6 the moderate Sudanese-Mediterranean component of the Middle East has been on Iraq, and the four satellite systems have been the Mediterranean-Sudan-Mediterranean integration. The most frequent Sudanese pattern in 2-day continuity with 17 cases was Sudan-Mediterranean integration pattern with 7 cases in 3-day continuation, Sudanese-Mediterranean integration pattern in the Eastern Mediterranean, 4-day continuity with 7 events, and equidistant Mediterranean pattern The continuity of 2 to 4 days has been due to the increased load of Mediterranean systems ranging from 70 to 90 mm.
