كليدواژه :
ايران , سنجش‌ازدور , گردوغبار , همديد , hysplit
چكيده فارسي :
گردوغبار يكي از مخاطرات محيطي و از پديده هاي جوي آشنا براي ساكنان مناطق جنوب و جنوب شرقي كشور است. كه هر ساله خسارات فراواني را به بخش هاي مختلف وارد مي سازد. لذا در اين پژوهش به بررسي و شناسايي منابع گردوغبار منطقه، شدت و فركانس گردوغبار، الگوهاي حاكم بر آن و مناطق تحت سيطره گردوغبار در طول دوره آماري 30 ساله (20131984) پرداخته شد. بدين منظور از تركيب تحليل هاي آماري، همديدي و سنجش ازدوري و داده هاي gdas، داده هاي دما، سمت و سرعت باد و ارتفاع ژئوپتانسيل، تصاوير modis و داده هاي ساعتي ايستگاه هاي هواشناسي بهره گرفته شد. نتايج حاصل نشان داد كه ماه هاي ژوئن، جولاي ، اوت و مي به ترتيب از نظر فراواني و شدت با ديد كمتر از 1000 متر بيشترين رخداد و ماه دسامبر كمترين رخداد گردوغبار را دارند و درياچه خشك شده هامون، بيابان هاي افغانستان، حاشيه ها جنوبي و شرقي لوت، بيابان ربع الخالي، مناطق مركزي و شمال شرقي عربستان و جنوب عراق، منابع اصلي و مولد گرد وغبار منطقه مورد مطالعه هستند. همچنين مسير شمال - شمال غربي و شمال غربي جنوب شرقي و در موارد محدودي غربي شرقي مسيرهاي اصلي ورود اين پديده به منطقه مورد مطالعه هستند. نتايج واكاوي همديدي نيز نشان داد كه در دوره گرم سال كم فشار موسمي و كم فشار جنوب شرق ايران با هم تلفيق شده و در نهايت در تقابل با پرفشار مستقر بر درياي خزر و شمال ايران سبب شيو فشار شديد و ايجاد بادهاي پرسرعت بر روي جنوب شرق ايران مي شود كه با توجه به نبود رطوبت و خشكي منطقه، هسته گردوغبار شكل مي گيرد و موقعيت مكاني كم فشار سبب مكش شديد هوا و انتقال اين پديده به جنوب شرق ايران مي شود. در دوره سرد سال نيز با ورود بادهاي غربي ناوه عميقي بر روي مديترانه در تراز مياني و پيرو آن ايجاد همگرايي سطحي و فعاليت بين دو مركز واگرايي بالايي و همگرايي سطحي سبب ناپايداري شديد و صعود هوا روي عراق و عربستان مي شود. نتيجه چنين سازوكاري ايجاد جريان هاي پر سرعت باد و در صورت كم بودن رطوبت، هسته گردوغبار بر روي منطقه شكل مي گيرد.
چكيده لاتين :
Dust is one of the environmental hazards and atmospheric phenomena familiar to residents of the southern and southeastern parts of the country. Which each year causes a lot of damages to various sectors such as environment, agriculture, health, transportation, facilities, and so on. Therefore, in this research, we investigated and identified the sources of dust in the area, the intensity and frequency of dust, its governing patterns and dust-free areas during the 30-year statistical period (1984-1984). The research method is a combination of statistical, synoptic and remote sensing analysis. The data used include the hourly data of 22 synoptic stations (8 times per 24 hours), CDC1 data up to 2006, and then GDAS data, temperature, wind direction and wind speed, geopotential height at different levels. In selecting the studied days, it was tried to select the selected samples with a duration of three days and more, the spatial expansion of at least 4 stations with horizontal vision less than 1000 meters. For this purpose, were used the characteristics of the 11.3 and 12-micrometric wavelengths of the wavelengths were used to visualize the dust on the MODIS images from the ENVI 5.2 software environment, to track the wind direction from the GDAS data in the HYSPLIT software environment and to study the maps of various atmospheric levels from Temperature, wind speed, wind speed and geopotential heights were used from GRADS software and weather data stations. The annual frequency of the occurrence of days with dusty phenomena in the study area showed that during the statistical period of 1984-2013, a total of 11616 days with dust was recorded with the 06 code for south and southeast of Iran at the stations study. Most days with the dust event at Zabol Station with 1136 days and the lowest occurrence occurred at Bandar Abbas Station with 171 days during the studied period. In general, the annual survey of the data shows that the phenomenon of dust in the stations study in the past has been high and very high; however, in recent years, it has been expanding more and more than the past, and has been growing. The results of the monthly and seasonal surveys showed that the summer and the months of June, July, August and May are the most frequent and most frequent, with a peak of 1000 meters, respectively, and December have the lowest dust incidence and Zabul and Zahedan station
