سهم منابع آبي ايران از سامانه‌هاي جوّي

The Share of Iran’s Water Resources from Atmospheric Systems

بسياري از پژوهشگران معتقدند سامانه‌هاي جوّي حاكم بر ايران در دوران سرد و گرم گذشته با زمان ما يكي بوده است؛ ولي همگي به اين واقعيت اذعان دارند كه حوزة عملكرد و سهم آنها در تأمين منابع آب جوّي ايران به‌شدت دستخوش تغيير و نوسان بوده است. گفته مي‌شود اين تغييرات و نوسانات در عصر ما بيشتر ناشي از عملكرد بشري است و پيامدهاي آن از هم‌اكنون دامنگير ما شده است. براساس پژوهش‌هاي متعدد، ميزان تغييرات دما در ايران رشدي بسيار بيش از متوسط جهاني دارد. در اين مقاله سعي شده است ضمن تعيين سهم نزولات جوّي ايران از سامانه‌هاي مديترانه‌اي - خزري، سوداني - خليج فارس و موسمي - عماني با روش تحليل داده‌هاي متوسط بارش ايران در طول يك دورة آماري 50 ساله، سهم منابع آبي ايران از سامانه‌هاي جوّي نشان داده شود. يافته‌ها نشان مي‌دهد: از 415 ميليارد متر مكعب بارش ايران، بيشترين سهم رطوبتي واردشده مربوط به سامانة مديترانه‌اي - خزري با 240 متر مكعب، سپس سامانة سوداني- خليج فارس با 152 متر مكعب و فقط 22/5 متر مكعب بارش‌ها مربوط به رطوبت تزريق‌شده از درياي عمان و سامانه‌هاي موسمي است. ناهمواري‌ها، چكادها و چاله‌ها در ايران توزيع سرمايه‌هاي آب جوّي را دستخوش دگرگوني و مديريت تاريخي منابع آبي را نيز كنترل كرده است. گرمايش دماي ايران در چند دهة آينده اگر بر سهم آبي سامانه‌هاي جوّي بي‌تأثير فرض شود، قطعا ميزان ظرفيت ذخيره‌سازي طبيعي آب در پهنة سرزمين ايران در برابر افزايش دما تا يك‌سوم فعلي كاهش خواهد يافت و اين تغييرات، موجوديت مدني را در ايران مركزي با خطري جدي روبرو خواهد ساخت.

Although many researchers believe the dominating climatic systems in Iran in the past cold and warm eras are similar to our contemporary era, but all believe that the their operating domain and their shares in supplying water resources in Iran have been under extensive changes and fluctuations. It is said that these fluctuations in our age are mostly due to human performance, and its consequences have already become weaker. In this paper, it has been tried to determine the contribution of Iran's atmospheric precipitation to Mediterranean systems - Caspian, Sudanese - Persian Gulf and Monsoon - Omani by means of analyzing the average rainfall data of Iran during a 50-year statistical period. The findings of this study, which are the result of a research project at Najafabad Islamic Azad University, show that: of the 415 billion cubic meters of precipitation, Iran has the highest moisture contribution for the Mediterranean-Caspian Sea system with 240 cubic meters. Then the contribution of the Sudanese-Persian Gulf system to 152 cubic meters, and only 22.5 cubic meters of these precipitation is related to humidity injected from the Sea of Oman and monsoon systems. Ups and downs in Iran not only have changed the distribution of atmospheric water resources in Iran, but also controlled the historical management of water resources in Iran. The heating of Iran's temperature in the next few decades would be assumed to be unaffected by the blue contribution of atmospheric atmospheric systems. It can be said with certainty that the capacity of natural water storage in Iran's territorial zone will be reduced to a one-thirds increase in temperature, and these changes will put civilian presence in central Iran at serious risk.