ديدگاه خانوارهاي محلي پيرامون پيامدهاي اجتماعي احداث سد بهشت‌آباد در حوزه مبدأ

Perspective of Local Households Toward the Social Consequences of Establishing the Behesht Abad Dam in the Origin Basin

احداث سدها به منظور ذخيره‌سازي و انتقال آب بين حوزه‌اي يكي از راهكارهاي سياست‌گذاران به منظور مديريت چالش كمبود آب در دهه‌هاي اخير است، اما اين راهبرد مي‌تواند منجر به پيامدهاي منفي اجتماعي، اقتصادي و زيست‌محيطي گردد. هدف اين مقاله بررسي ديدگاه خانوارهاي روستايي و شهري محلي در مورد پيامدهاي اجتماعي حاصل از احداث سد بهشت‌آباد و انتقال آب بين‌حوزه‌اي است. اين پژوهش در حوزه آبخير بهشت‌آباد واقع در استان چهارمحال و بختياري انجام شد و جوامع محلي كه به طور مستقيم تحت تأثير سد قرار مي‌گيرند مورد مطالعه قرار گرفت. در اين مطالعه پيمايشي، با استفاده از روش نمونه‌گيري چند مرحله‌اي 200 خانوار از 3514 خانوار منطقه انتخاب شدند و داده‌ها با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه ساختاريافته گردآوري گرديدند. از ديد جوامع محلي احداث سد موجب افزايش مهاجرت كه منجر به حاشيه‌نشيني در اطراف شهرها شده، تضعيف مشاركت بين خانوارهاي محلي و افزايش آسيب‌پذيري معيشت‌ها، به‌ويژه در فعاليت‌هايي همچون زراعت، باغداري، دامپروري و خدمات مرتبط و افزايش قيمت زمين در مناطق تحت تأثير احداث سد خواهد شد، هرچند به اعتقاد برخي از افراد، احداث سد سبب ايجاد مشاغل گوناگوني خواهد شد. اين ديدگاه‌ها به طور معني‌داري تحت تأثير سن پاسخگو، ميزان تحصيلات، تعداد فرزندان و تعداد دام خانوارها بود. اين نشان مي‌دهد كه پاسخگويان كه داراي سن بالاتر، تعداد دام سبك بيشتر و تعداد فرزند بيشتري بودند تأثير احداث سد را منفي‌تر و افرادي كه داراي سطح تحصيلات بالاتري بودند ديد مثبت‌تري نسبت به احداث سد داشتند.

Constructing reservoir dams for inter-basin water transfer has been considered as one of main strategies of policy makers for managing water shortage in recent decades. However, this strategy can lead to negative social, economic and environmental consequences. The purpose of this paper is to study the views of local rural and urban households regarding the social effects of constructing the Behesht Abad reservoir dam and the inter-basin water transfer project on the local communities. The research was conducted in Behesht Abad watershed, as the origin basin, located in Chaharmahal and Bakhtiari Province. It aimed at how local rural and urban communities would be affected if a dam was constructed. In this survey, a sample of 200 out of 3514 households was randomly selected, and the data were collected through structured interviews using a questionnaire. From the perspective of the local communities, the dam construction would increase the emigration of local people, leading to marginalization of emigrants in the outskirt of cities; weakening the local households' participation in their communities and increase of job vulnerability, particularly such activities as crop farming, animal husbandry and the related services. Also, land prices in the area would be adversely affected by the dam construction. This perspective was significantly affected by variables such as respondents' age, education level, and households' animal units. This shows that the respondents at higher ages, more children, and more animal units assessed the impact of the dam construction more negatively, while more educated people had more positive attitudes toward this issue.