كليدواژه :
تبعيد , كمونيسم , ايران , دوره رضاشاه , خوزستان
چكيده فارسي :
در دورة رضاشاه مبلغان انديشه‌هاي اشتراكي و بعد كمونيستي دستگير و تبعيد مي‌شدند. سياست حكومت در تبعيد اين افراد با رويكرد آن در تبعيد ساير مخالفان متفاوت بود. اينكه انتخاب اين سياست بر چه اساسي بوده و بر اساس چه مؤلفه‌هايي اتخاذ گرديده است هدف اصلي اين پژوهش است. فرضيه اين پژوهش نشان مي‌دهد كه درهم‌تنيدگي فعاليت‌هاي تبليغي و جاسوسي اشتراكيون و كمونيست‌ها در دورة پهلوي اول بر نوع برخورد حكومت با آنان تأثير داشته است كه اين تأثير را مي‌توان در انتخاب تبعيدگاه، تأمين شغل و معيشت آنها و مدت تبعيدشان مشاهده كرد.اين پژوهش با روش توصيفي تحليلي و با كمك اسناد و مدارك آرشيوي و منابع اصلي تنظيم شده است. در هر جايي كه امكان كمي‌شدن وجود داشته از اعداد و ارقام براي تحليل بهره برده شده است.يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهند كه درهم‌تنيدگي فعاليت‌هاي تبليغي و جاسوسي شوروي در دورة رضاشاه، واكنش حكومت را در انتخاب تبعيدگاه براي تبعيديان اشتراكي و كمونيستي برانگيخت و تبعيدگاه‌هايي با اقليم نامناسب براي آنان در نظر گرفته مي‌شد. فعالان كمونيست از مناطق عمدتاً سردسير به شهرهاي مذهبي، گرم و خشك و كم‌جمعيت داخلي تبعيد مي‌شدند. همچنين به علت اختلاط فعاليت‌هاي تبليغي و جاسوسي اين تبعيديان و با وجود اينكه آنان از نيروهاي متخصصي بودند كه مي‌شد از وجودشان در نوسازي دورة رضاشاهي استفاده كرد، اما به دليل انتخاب رويكرد امنيتي، در برخورد با آنان سختگيري صورت مي‌گرفت و از ظرفيتشان استفاده نمي‌شد. حكومت رضاشاه تبعيديان كمونيستي را برخلاف ساير تبعيديان مدت بيشتري در تبعيد نگه مي‌داشت؛ تبعيديان معترض به اصلاحات سه‌گانه معمولاً از چند ماه تا يك سال در تبعيد به‌سر مي‌بردند اما پايان مدت تبعيد تبعيديان فعاليت‌هاي اشتراكي مشخص نبود و اجازة آزادي به آنان داده نمي‌شد. مجازات تبعيد در آن دوره، كيفري محل‌محور بود؛ برخلاف حبس كه زمان‌محور بود و فرد مدت مشخصي را در زندان سپري مي‌كرد. اما در باب تبعيد در آن دوره و در خصوص تبعيديان اشتراكي و كمونيستي، زمان اصلاً مدنظر نبود، بلكه مكان تبعيد اهميت داشت و زماني براي پايان تبعيد تعيين نشده بود و بدين خاطر است كه زمان پايان تبعيد تبعيديان و آزادي آنان شهريور 1320 ش/اوت 1941 م است.
چكيده لاتين :
During Reza Shah reign, propagandists of communist ideas were arrested and sent to exile. The policy
of government in exile was different from that of other dissidents. The main purpose of this research is
to determine which policy has been chosen and based on what elements. The hypothesis of this study
shows that the enthusiasm of propaganda and spying activities of communists in the first half of the
year influenced the kind of government’s encounter with them, which can be seen in the choice of exile,
the provision of their jobs and their livelihood, and the duration of their exile. This research is based on
descriptive analytical method and with the help of archival documents and archival sources. Wherever
possible, there are numbers used for analysis. The findings of this research show that the entanglement
of Soviet propaganda and spy activities during Reza Shah reign caused the government’s action to send
communist to exile, and deportees with an inappropriate climate for them were considered. Communist
activists were sent to exile from mostly frozen regions to religious, warm, dry, and domestic communities.
Also due to the mixing of the propaganda and spying activities of these exiles and despite the fact that
they were specialized forces that could be used to revitalize the era of Reza Shahi, they were strictly
used to approach the security approach and were not using their capacity. Contrary to other exiles, Reza
Shah’s regime maintained their approach to send communists on exile than exiled nationals. Exiles who
year reform were usually exiled for several months to one year, but the end of the opposed the three
exile period for exile activities was unclear and was not allowed to be freed. The punishment for exile in
based imprisonment, and a person has spent a certain this period is a criminal offense, unlike time
period in prison; however, in relation to exile during this period and in relation to communist and exiled
exiles, time is not at all considered and the place of exile is important and there is no time for the end of
the exile, and the time has come for the exiles to be released on September 13, 1941.
