بررسي اثرات اجتماعي سدها بر پايداري سكونتگاه‌هاي روستايي مطالعۀ موردي: سد كارونِ سه- شهرستان ايذه

The Study of Social Effects of Dams on Sustainability of Rural Settlements :Case Study: Karun-3 Dam-Izeh County

سد به‌عنوان يكي از زيرساخت‌هاي توسعه منطقه‌اي و ملي هر كشوري، تأثيرات متفاوتي بر منطقه پيرامون خود ازجمله سكونتگاه‌هاي روستايي دارد. اين تأثيرات در ابعاد مختلف ازجمله مؤلفه اجتماعي و روند پايداري آنها مؤثر مي‌باشد. اين مقاله باهدف بررسي تأثيرات اجتماعي سدها بر پايداري سكونتگاه‌هاي روستايي، به‌صورت مطالعه موردي سد كارون سه را مورد تأكيد قرار داده است. سد كارون سه به‌عنوان بزرگ‌ترين سد قوسي خاورميانه، در شهرستان ايذه قرار دارد. روش تحقيق بر مبناي ماهيت، توصيفي-تحليلي و ازنظر هدف كاربردي مي‌باشد. از ميان 63 روستاي پيرامون سد كارون سه با توجه به خصوصيات جغرافيايي خاص، 38 روستا انتخاب شد. جامعه آماري تحقيق 2531 خانوار بوده كه نمونه موردمطالعه با استفاده از فرمول كوكران 334 خانوار محاسبه و درنهايت نيز جهت افزايش ميزان اطمينان نمونه، تعداد به 350 خانوار ارتقاء يافت. نتايج نشان داد كه سد بر متغيرهايي ازجمله توسعه امكانات رفاهي –خدماتي، تغييرات جمعيت، وابستگي مكاني، ساختار مسكن و ساختار اجتماعي-فرهنگي سكونتگاه‌هاي روستايي تأثير زيادي دارد. روند اين تأثيرات نيز چه در قبل از ايجاد سد و چه بعد از ايجاد به ناپايداري اجتماعي منجر شده است. به‌گونه‌اي كه درروند شاخص‌هايي مانند عدم توسعه امكانات و همچنين تسريع مهاجرت‌هاي روستايي نقش مهمي داشته است. علاوه بر اين، بين گروه‌هاي روستايي تعريف‌شده درنتيجه تأثيرگذاري سد، تفاوت معناداري ازنظر هر يك از متغيرهاي اجتماعي وجود دارد.

Dam as one of the development infrastructure of regional and national each country is, different effects on the surrounding regoin, including rural settlements. The effects of the various aspects is effective including social component and sustainability.This paper aimed to investigate the social impacts of dams on the sustainability of rural settlements, is emphasized as a case study Karun-3 of Dam. Karun-3 of Dam as the largest dam in the Middle East located in the Izeh County. The research methodology based on the nature is descriptive- analytical and based on the purpose is functional. Through 63 village surrounding the Karun-3 Dam with due to specific geographical properties, were selected 38 village.The statistical population included 2,531 households, which is calculated using a Cochran formula 334 households as sample and eventually need to increase the the confidence sample, the number increased to 350 households. The results showed that the dam is high of impact on variables including the development of amenities - servicing, population dynamics, spatial dependence, housing and socio-cultural structure of rural settlements. trend the impacts before and after of creation dam Lead to social instability.So that has an important role the in trend indicators isuch as the lack of facilities as well as the accelerate migration of rural.In addition, between groups defined rural dam impressive result are significant differences in terms of each of the social variables.