پايش مكاني تداوم بارش در استان كردستان

Spatial Analysis of Precipitation Persistency in Kurdistan Province

براي انجام اين پژوهش داده‌‌هاي روزانۀ بارشِ 188 ايستگاه بر روي پهنه و خارج از مرز استان طي بازۀ زماني 1/1/1340 تا 30/10/1389 استفاده شد. با بهره‌‌گيري از روش زمين‌‌آماري كريجينگ مقادير بارش بر روي ياخته‌‌هاي 6×6 كيلومتر ميان‌‌يابي شد. حاصل آن 811 ياختۀ مكاني بود كه كل گسترۀ استان كردستان را پوشش مي‌‌دادند. سپس پايگاه داده‌‌اي در ابعاد 811×18203 فراهم شد كه بر روي سطرها، روز (زمان) و بر روي ستون‌‌ها، ياخته‌‌ها (مكان) قرار داشتند و مبناي محاسبات اين پژوهش قرار گرفت. براي هر ياخته سهم ماندگاري‌‌ها در كل روزهاي بارشي و تأمين ميزان بارش دريافتي به‌‌‌همراه اهميت مكاني مانايي بارش محاسبه شد. يافته‌‌هاي اين پژوهش نشان داد كه ماندگاري‌‌هاي بارش بر روي استان 1 الي 37 روزه است. ماندگاري‌‌هاي بارش 1 الي 9 روزه بر روي كل گسترۀ استان كردستان رخنمود دارند. ماندگاري‌‌هاي طولاني در نيمۀ غربي استان كه به‌لحاظ ميزان دريافتي بارش پربارش‌‌اند، بسامد رخداد بيشتري دارند. ماندگاري‌‌هاي كوتاه‌‌‌مدت (1 و 2 روزه) بيشترين بسامد روزهاي بارشي و بيشترين درصد مشاركت در تأمين مقدار بارش دريافتي نيمۀ كم‌‌بارش (شرق) استان را بر‌عهده دارند. همچنين اهميت فضايي بارش‌‌هاي كوتاه‌مدت بيانگر نقش مهم اين‌گونه بارش‌‌ها براي نيمۀ شرقي استان است. در نيمۀ غربي استان، ماندگاري بارش‌‌هاي طولاني (4 الي 9 روزه) درصد مشاركت زيادي در تأمين مقدار كل بارش و بسامد رخداد روزهاي بارشي دارند؛ درحالي كه اهميت مكاني ماندگاري‌‌هاي طولاني بارش براي مناطقي غير از نيمۀ غربي استان، بيشينه است و اين بيانگر عادي‌بودن رخنمود بارش‌‌ها با ماندگاري طولاني براي نيمۀ غربي (پربارش) استان و فرين بودن آن‌ها براي مناطق مركزي و نيمۀ شرقي است. به‌نظر مي‌‌رسد كه پيكربندي ناهمواري‌‌هاي استان و مسير سامانه‌‌هاي بارش‌‌زا نقش مهمي در الگوهاي مكاني ماندگاري‌‌‌‌‌هاي بارش دارند.

In order to doing this study, daily precipitation data from 188 synoptic, climatology and rain gauge over and out of Kurdistan province during 1/1/1340 to 30/10/1389 have been used. For every day one digital map in dimension 6*6 km has been created by Kriging method. Then data of 811 pixels that covers whole of the province extracted from daily maps. One data base 18203*811 created that days located on the rows and pixels on the columns. The results of this study showed that precipitation persistency over province is between 1 to 37 days. Persistency of 1 to 9 days over whole province has been observed. The long persistency in semi western parts of province is more frequent. The short persistency (1 to 2 days) assigns to high percent of rainy days and is more partnership in amount of precipitation in semi eastern parts of province. The spatial importance of persistency shows significant importance of this precipitation for semi eastern parts of province. Increase in persistency result in decrease partnership in total rainy days. In semi western parts of province long time persistency (4 to 9 days) have high partnership in total rainy days and amount of precipitation while spatial precipitation persistency is maximum for other parts of province. This shows that long time precipitations persistency are regular for semi western parts of province and extreme for central and semi eastern parts of province.