بررسي گسل دورود (جنوب باختر ايران) بر پايۀ مطالعات ريخت‌زمين‌شناختي و ژئومورفولوژيك مخروط‌افكنه‌ها

nalysis Dorud fault(southwest Iran) using by Morphotectonic and Geomorphologic fans

شاخص‌هاي ژئومورفيك به‌عنوان ابزاري براي مشخص‌كردن ناهمواري‌هاي جديد و فعال متأثر از حركات تكتونيكي به‌كار مي‌روند. در اين راستا با محاسبۀ شاخص‌هاي ژئومورفيك به اندازه‌گيري ميزان فعاليت زمين‌ساختي آن پرداخته شده است. مخروط‌‌افكنه‌ها از بارزترين پديده‌هاي ژئومورفولوژي رودخانه‌اي هستند كه بيشتر در جبهۀ كوهستان‌ها و كوهپايه‌هاي مناطق خشك و نيمه‌خشك يافت مي‌شوند. اين اشكال متأثر از تغييرات آب و هوا و تغييرات سطح اساس به‌وسيلۀ فعاليت‌هاي زمين‌ساختي هستند و به تغييرات زمين‌ساختي بسيار حساس بوده، آثار آن را در خود ثبت مي‌كنند. در اين پژوهش از نقشه‌هاي توپوگرافي، زمين‌شناسي، تصاوير ماهوارهاي و مدل رقومي ارتفاعي (DEM) و تصاوير سنجندۀ IRS منطقه استفاده شد. شواهد ريخت‌زمين‌شناختي بيانگر اين موضوع بودند كه گسل دورود در طول خود با عبور از واحدها با سن‌هاي مختلف رفتار گوناگوني نشان مي‌دهد و مقادير زوايه ريك به‌دست‌آمده در امتداد آن متفاوت بوده است، بر اين اساس طبق نتايح حاصل گسل به سه قطظعه با طول‌هاي مختلف قابل تقسيم‌بندي است، به‌طوري كه زوايۀ ريك قطعات 1 و 2 به‌ترتيب°60/16 و °81/22 و طول قطعات به‌ترتيب 18 و 49 كيلومتراست. با توجه به بالابودن مقادير ريك (بيشتر از °10) مؤلفۀ شيب‌لغز تأثير غالب‌تري نسبت‌به راستالغزي در اين دو بخش داشته، ولي مقدار زوايۀ ريك °74/2 در قطعۀ 3 نشان از عملكرد مؤلفۀ راستالغزي در واحدهاي آبرفتي دشت سيلاخور است. طول اين قطعه 44 كيلومتر است، همچنين شاخص‌هاي در ارتباط با مخروط‌افكنه‌ها شامل: ميزان خميدگي مخروط‌افكنه β، ضريب مخروط‌گرايي و نيمرخ‌هاي طولي محاسبه شد. نتايج داده‌هاي حاصل از تحليل‌هاي توپوگرافي، شواهد زمين‌ريخت‌شناختي حاصل از مشاهدات ميداني و مقادير به‌دست‌آمده از شاخص‌هاي ژئومورفيك، حاكي از فعاليت‌هاي نوزمين‌ساختي گسل در منطقه است و محدودۀ مورد مطالعه براساس طبقه‌بندي LAT در كلاس يك قرار مي‌گيرد كه نشان‌دهندۀ فعاليت‌هاي زمين‌ساختي شديد است و بخش شمالي گسل دورود نسبت‌به بخش جنوبي فعال‌تر است

Geomorphologic indices are used as a tool for identifying new structures and activated influenced by the movement of tectonic. In this study the topographic maps, geology, satellite imagery and digital elevation model (DEM) and IRS satellite images of the region, as the main research data were used. Evidence Morphotectonic indicates that neither the fault that along with passing of units of different ages show different behavior, and the amount of angle Rick obtained along the fault is different according to the results achieved in three segment to different long can be divided, so that angle Rick segments 1 and 2 respectively 16/60° and 22/81° and long segments respectively 18 and 48 kilometer, to notice the high values of Rick (more of 10°) the two segments have a dominant effect of the component dip- slip relative to strike- slip but the angle Rick 2/74° in segment 3 indicate of the action component strike slip that the units alluvial are plain Silakhor this segment long is 44 kilometer ,index associated with alluvial fans, including fan of bending β, fanning coefficient and longitudinal profile was calculated. In the result dates derived from analysis of topography, geomorphology evidence from field observations and the obtained data of geomorphic indicators and survey evidence of active neo-tectonics in the region and the case studied basis of the classification LAT is placed in class 1 that represents is high Neotectonic activities in the area and alluvial fan in the basin is formed in an active tectonic environment.