رابطه بين پنج عامل بزرگ شخصيت و بهزيستي مدرسه: نقش واسطه‌اي عاطفه مثبت و منفي

Relationship between Personality Traits and School Well-Being: The Mediating Roles of Positive and Negative Affects

هدف پژوهش حاضر بررسي نقش واسطه‌گري عاطفه مثبت و منفي در رابطه بين پنج عامل بزرگ شخصيت(روان‌نژندگرايي، برون‌گرايي، گشودگي به تجربه، توافق‌پذيري و وظيفه‌گرايي) و بهزيستي مدرسه بود. مشاركت‌كنندگان شامل 474 نفر بودند كه از ميان دانش‌آموزان كلاس‌هاي دهم و يازدهم دبيرستان‌هاي شيراز به روش تصادفي خوشه‌اي چندمرحله‌اي انتخاب شده و به پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصيت(فرم كوتاه) (Khormaei & Farmani, 2014)، مقياس عاطفه مثبت و منفي پاناس(Watson et al., 1988) و پرسشنامه بهزيستي مدرسه(Konu & Lintonen, 2006) پاسخ دادند. يافته‌ها با استفاده از مدل‌يابي معادلات ساختاري نشان داد كه اثر برون‌گرايي، گشودگي به تجربه و وظيفه‌گرايي بر عاطفه مثبت به‌صورت مثبت و معني‌دار بود. اثر روان‌نژندگرايي بر عاطفه مثبت به صورت منفي و معني‌دار و بر عاطفه منفي به صورت مثبت و معني‌دار بود. به‌علاوه روان‌نژندگرايي، توافق‌پذيري، گشودگي به تجربه و وظيفه‌گرايي بهزيستي مدرسه را به ‌صورت هم مستقيم و هم غيرمستقيم با واسطه‌گري عاطفه مثبت و منفي پيش‌بيني كردند. بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش مي‌توان نتيجه گرفت كه افزايش برون‌گرايي، گشودگي به تجربه و وظيفه‌گرايي و كاهش روان‌نژندگرايي در دانش‌آموزان، موجبات افزايش عاطفه مثبت و بهزيستي مدرسه آن‌ها را فراهم آورد.

The aim of the study was to examine the mediating role of positive and negative affect in the relationship between Big Five personality traits (neuroticism, extraversion, openness to experience, agreeableness, conscientiousness) and school-wellbeing. Participants consisted of 474 that were selected among tenth and eleventh grades of Shiraz high school students using multi-stage random sampling and completed Big Five Personality Inventory (short form) (Khormaei & Farmani, 2014), positive and negative affect scale (Watson et al., 1988), and school well-being questionnaire (Konu & Lintonen, 2006). Findings applying structural equation modeling, showed that extraversion, openness to experience, and conscientiousness effects on positive affect were significantly positive. The effect of neuroticism on positive affect was negative and statistically significant, and on negative effect was positive and statistically significant. Moreover, neuroticism, agreeableness, openness to experience, and conscientiousness directly and indirectly with mediation of positive and negative affects could predict school well-being. According to this research findings, it can be concluded that increasing extraversion, openness to experience, and conscientiousness, and decreasing neuroticism in students can enhance their positive affect and school well-being.