پديد آورندگان :
سيدمعصومي، يعقوب سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي (AREEO) - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان اردبيل - بخش تحقيقات زراعي و باغي، اردبيل، ايران , عاليشاه، عمران سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي (AREEO) - مؤسسه تحقيقات پنبه كشور، گرگان، ايران
كليدواژه :
هتروزيس , هيبريد , دي آلل , پنبه , ژنوتيپ
چكيده فارسي :
عملكرد بالاي وش هدف نهائي يك برنامه اصلاحي در پنبه است. به منظور دستيابي به اين هدف، توليد ارقام هيبريد گام مهمي در افزايش توليد محسوب مي‌شود. توليد بذر هيبريد در پنبه به روش تلاقي داي الل، يكي از روش‌هاي مناسب در توليد بذر هيبريد است. در اين تحقيق، به منظور تعيين قابليت تركيب پذيري عمومي و خصوصي در پنبه، تعداد هفت ژنوتيپ پنبه به روش داي آلل 7×7 يك جانبه تلاقي داده شدند. اين بررسي در مدت دو سال انجام شد، به اين ترتيب كه در سال اول تلاقي‌ها انجام و در سال دوم، والدين به همراه هيبريدهاي داي الل حاصله (مجموعاً 28 ژنوتيپ) به‌منظور بررسي ميزان موفقيت دورگ گيري و محاسبه درصد هتروزيس، در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار ارزيابي شدند. ژنوتيپ‌هاي مورد مطالعه شامل Lambright، Tabladilla، B -557، Sindos-80، Zeta -2، Tashkand-2 و NO.200 بود. در اين مطالعه برخي از صفات مورفولوژيكي و كمي پنبه از قبيل درصد بوته‌هاي بارده، ارتفاع بوته، وزن متوسط قوزه، تعداد متوسط قوزه، عملكرد كل وش و درصد زودرسي مورد ارزيابي قرار گرفتند. تجزيه و تحليل داده‌هاي آماري بدست آمده نشان داد كه هيبريد Tashkand-2 × NO.200 با متوسط عملكرد 5139 كيلوگرم در هكتار برتر بوده و در كلاس نخست قرار گرفت. همچنين هيبريدهاي Tabladilla B.557×، Tabladilla Tashkand-2× و B.557 NO.200× به‌ترتيب با 80، 78 و 77 درصد زودرسي، زودرس تر از بقيه بودند. از نظر درصد هتروزيس براي صفت عملكرد، هيبريد Sindos-80×Lambright با 4/33 درصد نسبت به والد برتر خود و براي صفت زودرسي هيبريد ×Lambright NO.200 با 5/26 درصد نسبت به والد برتر جزو برترين هيبريد‌ها بودند. در ميان والدها، ژنوتيپ‌هاي Lambright و Tashkand-2 از نظر صفات عملكرد و زودرسي تركيب شونده‌هاي عمومي خوبي بودند. همچنين هيبريدهاي NO.200×Tabladilla و Tashkand-2×Tabladilla بيشترين تركيب پذيري خصوصي را از نظر صفات عملكرد و زودرسي به خود اختصاص دادند. با اين نتايج توصيه مي‌شود هيبريدهاي بدست آمده براساس نيازهاي منطقه در سطح وسيع تكثير و در اختيار توليدكنندگان قرار گيرد.
چكيده لاتين :
High seed cotton yield is ultimate objective of any crop-breeding program. In order to achieve this goal, hybrid development is an important step. Diallel cross method of producing hybrid seed cotton, is one of the most common approaches. In this study, in order to determinate the general and specific combining ability in cotton, seven cotton genotypes were crossed by unilateral Diallel. The study was conducted during two years. Crosses were done in the first year and in the second year, seven parents with the resulting diallel hybrids (totally 28 genotypes) were evaluated in order to investigate the success rate of hybridization and heterosis calculation based on randomized complete block (RCB) design with three replications. Studied genotypes were included Lambright،Tabladilla، B -557، Sindos-80، Zeta -2، Tashkand-2 andNO.200.In this study, some of quantitative and morphological traits of cotton including percentage of fruiting plants, plant height, boll weight, average number of boll, total seed cotton yield and earliness percentage were evaluated. Statistical analysis showed that NO.200*Tashkand-2 hybrid by total seed cotton yield b of 5139Kg per hectare was the first class and the best among all. However, B-557*Tabladilla, Tashkand-2*Tabladilla and No.200*B-557 with 80%, 78% and 77% early maturity had higher earliness than others, respectively. In terms of heterosis percentage, Sindos-80*Lambright hybrid had higher yield at the rate of 33.4% and in terms of early maturity, NO.200*Lambright hybrid by 26.5% higher than high parent were the best hybrids. Among the parents, Lambright and Tashkand-2 were the good general combinatory in view of yield and early maturity. However, among the hybrids, NO.200*Tabladilla and Tashkand-2*Tabladilla were the best specific combinatory in terms of yield and early maturity.
