اولويت بندي رفتارهاي پرخطر بهداشتي در دانش‌آموزان مدارس دولتي منطقه پنج تهران: مطالعه كيفي

Priorities of health risk behaviors among high school students in the public schools in 5th restrict of Tehran: A qualitative study

زمينه و هدف: رفتار تهديد كننده سلامت فرد در بستر اجتماعي تحت تآثير فرهنگ آن جامعه شكل مي گيرد. بنابراين رفتارهاي پر خطر بهداشتي جوامع گوناگون مي­تواند از دسته بندي متفاوتي برخوردار باشند. هدف اين مطالعه شناسايي و اولويت بندي رفتارهاي پرخطر بهداشتي بين دانش اموزان دبيرستاني در يكي از مناطق تهران بود . روش كار: در اين مطالعه كيفي از نوع ارزيابي سريع 130 نفر در جلسات گروهي متمركز (17 جلسه) شركت كردند. گروه هاي هدف عبارت بودند از: دانش آموزان دختر و پسر( 9 جلسه)، والدين (5 جلسه)، معلمان(3 جلسه). چهار مدير مدرسه در سه مرحله مصاحبه عميق فردي شركت كردند. در جلسات گروهي موضوعات كلي كه مورد تأكيد محققين بوده عبارتند از: 1) درك و توصيف مشاركت كنندگان درباره رفتارهاي سالم و غير سالم، 2) اولويت بندي رفتارهاي مخاطره آميز در نوجوانان دختر و پسر؛ 3) درك و باورهاي مشاركت كنندگان در مورد رفتارهاي مخاطره آميز و تأثير بستر اجتماعي-فرهنگي در شكل گيري آن رفتارها در نوجوانان و جوانان. داده ها به روش آناليز محتوا تجزيه و تحليل و معاني اصلي و درون مايه ها استخراج شد. براي صحت و استحكام داده ها معيارهاي اعتباربخشي، تاييد پذيري و انتقال پذيري ارزيابي گرديد. نتايج : اعتياد، رفتارهاي پرخطر جنسي، و رفتارهاي نابهنجار اجتماعي(پرخاشگري) ا ولويت رفتارهاي مخاطره آميز بين پسران دبيرستاني بودند. در گروه دختران رفتارهاي پرخطر جنسي، ازدواج زودرس، عادات غذايي ناسالم، كم تحركي و نگراني از آينده (شغلي تحصيلي و ازدواج) به ترتيب اولويت شناخته شدند. نتيجه گيري: اگرچه اولويت رفتارهاي مخاطره آميز در بين پسران و دختران متفاوت است اما از اين اولويتها رفتارهاي پرخطر جنسي بين اين دانش آموزان مشترك بود. رفتارهاي مخاطره آميز نوجوانان در مسير جامعه پذيري آنها شكل مي گيرند كه قويا از فرهنگ بستر بومي آنها متاثر است. درك مشاركت كنندگان از شماي جنسيتي عامل مهمي در اولويت بندي رفتارهاي پر خطر بهداشتي شناخته شد. برنامه هاي آموزشي جامع نگر در راستاي ارتقاء سلامت نوجوانان و تغيير نگرش هاي اجتماعي در حمايت و مراقبت از نوجوانان پيشنهاد مي شود.

Background and Aim: Health-risk behaviors are socially constructed and influenced by the given culture. Therefore, the health-risk behaviors are prioritized differently in diverse cultures. In this study, we aimed to explore the priority of health risk behaviors among high school students in Tehran. Materials and Methods: In this qualitative study using rapid assessment approach, we interviewed 130 individuals who voluntarily participated in the focus group discussions (FGDs, n=17). They were students (n=9 FGDs), the parents (n=5 FGDs), and the teachers (n=3 FGDs). Four of the principals were individually interviewed. Interviews focused on (1) perceptions about and description of healthy or unhealthy behaviors; (2); priority of health risk behaviors in adolescents (3) perceptions and beliefs about the formation of the risk behaviors among adolescents. All sessions were embarked on the public schools located in the area five in West Tehran. After obtaining a written consent form from the participants, primary investigators and three of the trained facilitators (male and female) conducted the sessions. We employed content analysis to extract the major themes and sub-themes. The rigor of the data was obtained. Results: Addiction, risky sexual behavior, and social misconduct ion (aggression) were identified as the main concerns for the boys. Risky sexual behavior, early marriage, eating unhealthy habits, physical motionless, and fear of the future (job, education, marriage) were identified as the main health-risk behaviors for the girls. Conclusion: According to our findings, health risk behaviors are classified differently for boys and girls. However, sexual risk behaviors are common findings for both groups. The adolescents' risky behaviors are formed throughout their socialization and seriously influenced by the given culture. Understanding of gender schema was identified as an important factor in the way participants do priority health-risk behaviors of young people. Comprehensive and holistic health education and promotion programs targeting adolescents as well as training programs for parents are suggested.