تعيين ميزان فلزات سمي سرب، كادميوم، آلومينيوم و بازدارنده هاي كلسيم و روي در شيرخشك و غذاي كودك عرضه شده در ايران

Determination of Pb, Cd, Al, Zn and Ca in infant formula and baby foods in Iran and estimation of daily infant intake of these metals

سابقه و هدف: عليرغم اهميت تغذيه با شير مادر، تغذيه كمكي يا كامل با شير خشك در گستره جهاني انجام مي شود. آلاينده هاي فلزي Al، Cd و Pb سميت زياد، بويژه در كودكان دارند. Zn و Ca از ريزمغذي هاي مهم هستند كه در صورت كمبود در مواد غذايي، باعث جذب بيشتر سرب و كادميوم مي شود. هدف از اين مطالعه اندازه گيري ميزان فلزات Al، Cd، Pb، Zn و Caدر شيربه طوري توليد و بسته-بندي شده در ايران است. مواد و روشها: اين مطالعه در سال 1391 روي تعداد 45 نمونه قوطي شير خشك از شش محصول تجاري و 15 نمونه غذاي كودك از سه نوع مختلف در مركز تحقيقات بهداشت محيط انجام شد. نمونه برداري به روش سرشماري و اندازه گيري به روش هاي نشر القايي پلاسما (ICP) و جذب اتمي (AAS) انجام شد. نتايج با روش آمار توصيفي گزارش گرديد. دريافت روزانه فلزات با استفاده از جدول تغذيه اي روي قوطي محاسبه شد. يافته ها: ميانگين غلظت فلزات مورد تحقيق در شيرخشك و غذاي كودك به ترتيب براي Al: 1261.94 و 3189.2 نانوگرم بر گرم، Cd:7.24 و 0/35 نانوگرم بر گرم، Pb:49/40 و 37/6 نانوگرم بر گرم، Ca:554/6 و mg.100g-1 521/3، و Zn:4/49 و mg.100g-1 3/39 بود. ميانگين غلظت آلومينيوم در شير به طوري تيپ 1، 2 و 3 به ترتيب 1266.9، 1146 و 1483.9 نانوگرم بر گرم اندازه گيري شد. بيشترين مقادير كادميوم برابر 41/04 و 33/16 نانوگرم بر گرم در دو محصول A1 و E1 مشاهده گرديد. گستره سرب نمونه ها 2/6 تا 137/4 نانوگرم بر گرم، كلسيم 334 تا mg.100g-1 826 و روي 3/15 تا mg.100g-1 5/91 به دست آمد. نتيجه گيري: نوزادان تيپ 1 بيشترين دريافت روزانه Al، Cd و Pb را داشتند. با اين وجود دريافت روزانه كودكان از اين فلزات كمتر از حد مجاز است. محصولات D1، A1 و E2 به ترتيب بيشترين دريافت روزانه Al، Cd و Pb را به كودكان تحميل مي كنند.

Background and Objective: Despite the proven superiority of breast milk، many infants worldwide are partially or completely fed infant formula. Metals such as Al، Pb، Cd and Cr+6 are exceptionally toxic for humans، especially for infants. Ca and Zn from nutrients enhance adsorption of Pb and Cd in the gastro-intestinal system when concentrations of Ca and Zn in the diet are poor. This study measured Al، Pb، Cd، Cr+6، Ca and Zn levels in powdered infant formula and baby food in Iran. Materials and Methods: A total of 60 samples were collected: 45 samples were from 6 brands of infant formula and 15 samples were from 3 types of baby food. Measurement was done using ICP-OES، AA spectroscopy، and spectrophotometry after sample digestion. The results were reported using descriptive statistics. Daily intake was calculated according to the label instructions on the product. Results: The average levels of the metals in the infant formula and food were Al: 1261.94 and 3189.2 ng g-1، Cd: 7.24 and 0.35 ng g-1، Pb: 49.40 and 37.60 ng g-1، Ca: 554.6 and 521.3 mg 100 g-1، and Zn: 4.49 and 3.93 mg 100 g-1، respectively. The mean concentrations of Al in type 1، type 2 and type 3 were 1266.9، 1146، and 1483.9 ng g-1، respectively. The maximum levels observed for Cd in products A1 and E1 were 41.04 and 33.16 ng g-1، respectively. The range of Pb in samples was 2.6 to 137.4 ng g-1، of Ca was 334 to 826 mg 100 g-1، and of Zn was 3.15 to 5.91 mg 100 g-1. Conclusion: Infants aged 0 to 6 mo had the highest daily intake of Al، Pb and Cd. In general، the daily intake of these metals in Iranian children was less than the standard. Calculations showed that products D1، A1 and E2 provided the maximum daily intakes of Al، Cd and Pb، respectively، for children.