اندازه گيري غلظت فلزات سنگين (كادميوم، آرسنيك و سرب) در برنج‌هاي ايراني، پاكستاني و هندي مصرفي استان هرمزگان

Determination of Heavy Metals (Cadmium, Arsenic and Lead) in Iranian, Pakistani and Indian rice Consumed in Hormozgan Province, Iran

سابقه و هدف: برنج يكي از اجزاء اصلي سبد غذايي حدود 4/2 ميليارد نفر از جمعيت جهان و بعد از گندم دومين محصول پرمصرف كشور ايران است. با توجه به تقاضاي بالاي مصرف اين ماده غذايي و اهميت بهداشتي و سلامت برنج از نظر آلاينده‌هاي مختلف به ويژه فلزات سنگين اين مطالعه با هدف اندازه‌گيري غلظت فلزات سنگين (كادميوم، آرسنيك و سرب) در برنج‌هاي ايراني، پاكستاني و هندي مصرفي استان هرمزگان در سال 1393 انجام گرفت. مواد و روش‌ها: اين مطالعه مقطعي- تحليلي در سال 1393 بر روي 75 نمونه از برنج‌هاي هندي، پاكستاني و ايراني پر مصرف استان هرمزگان صورت گرفت. نمونه‌ها به‌طور تصادفي انتخاب و مورد آناليز قرار گرفت. يافته‌ها: ميانگين غلظت فلزات آرسنيك، سرب و كادميوم در كل نمونه‌ها به ترتيب برابر با 0/045، 0/057 و 0/022 ميلي‌گرم در كيلوگرم بود. بيش‌ترين مقدار آرسنيك در برنج‌هاي غير مجاز هندي با 0/033 ميلي‌گرم در كيلوگرم و بيش ترين مقدار سرب در برنج هاي غير مجاز پاكستاني با 0/070 ميلي‌گرم در كيلوگرم اندازه‌گيري شد. استنتاج: با توجه به مصرف بالاي برنج در كشور، امكان آلوده بودن برنج به عناصر سنگين، خاصيت تجمعي اين فلزات در بافت‌هاي مختلف و اثرات سوء آن بر انسان، انتخاب محصولات پاك با درجه اطمينان بالا بسيار حائز اهميت است.

Background and purpose: Rice is one of the most widely consumed cereal, and one of the major components of the food basket of approximately 2.4 billion people in the world. In Iran it is the second staple crop after wheat. This study aimed at investigating the level of different heavy metals (cadmium, arsenic, and lead) in rice consumed in Hormozgan province, 2014 Materials and methods: An analytical cross-sectional study that was carried out in 75 samples of Iranian, Pakistani, and Indian rice consumed in Hormozgan province in 2014. The samples were randomly selected and analyzed. Results: The mean concentrations of arsenic, lead and cadmium were 0.045, 0.057 and 0.022 mg/kg, respectively. The maximum level of arsenic was found in unauthorized Indian rice (0.033 mg/kg) and the maximum lead content was observed in unauthorized Pakistani rice (0.070 mg/kg). Conclusion: Due to the high consumption of rice in the country and contamination of rice with heavy metals, it is important to choose safe products to avoid accumulative effect of these metals on human health.