مطالعات سنجش‌ازدور و اكتشافات ژئوفيزيكي به روش IP و مقاومت ويژه در محدوده معدن طلاي زرشوران، شمال غرب ايران

Remote sensing studies and geophysical exploration using IP and resistivity methods in Zarshuran gold mining area, northwest of Iran

پيدايش و گسترش ابزارهاي پيشرفته سنجش‌ از دور و ژئوفيزيك در زمينه اكتشاف منابع معدني در دهه ­هاي اخير، ناشي از اهميت اين صنعت است. در اين پژوهش، از تصاوير سنجنده استر (ASTER) و داده­ هاي ژئو الكتريك به ­منظور پي­ جويي ماده معدني طلا به‌طور غيرمستقيم، پهنه­ بندي نواحي دگرساني و تحليل سيستم حاكم بر كانه ­زايي منطقه و شناسايي بخش­ هاي پنهان كاني­ زايي در محدوده معدن طلاي زرشوران در شمال شهرستان تكاب در استان آذربايجان غربي، استفاده شد. به اين منظور از انواع روش­هاي پردازش تصوير مانند نسبت­ گيري باندها (Band Ratio)، تحليل مؤلفه­ هاي اصلي (PCA)، روش پيش ­بيني خطي باند (LS-Fit)، روش نقشه­ بردار زاويه طيفي (SAM) و روش طبقه­ بندي بيشترين شباهت (ML) روي تصاوير ASTER، به ­منظور پهنه­ بندي نواحي دگرساني استفاده شد. همچنين عمليات برداشت داده ­هاي IP و مقاومت ويژه، در طول 17 پروفيل موازي با آرايش قطبي-دوقطبي (Pole-dipole) براي شناسايي محل­هاي پنهان كاني­ سازي طلا در عمق در محدوده انجام شد. داده­ هاي برداشتي با مدل­ سازي معكوس دو بعدي و سه ­بعدي هموار، مدل­سازي شدند؛ كه نتايج حاصل از آن­ها به كمك اطلاعات زمين­شناسي و حفاري­ هاي انجام‌ شده در منطقه منجر به شناسايي زون­ه اي كاني ­سازي طلا و تعيين وضعيت كانسار به ­صورت سه ­بعدي شد. به ­طوركلي و با توجه به بررسي­ هاي صحرايي و همچنين مقايسه نتايج حفاري تعدادي از گمانه­ هاي اكتشافي و حدود تغييرات مقاومت ويژه و شارژپذيري در مقاطع مي­توان گفت كه شدت شارژپذيري تقريباً در تمامي پروفيل­ها قابل‌قبول بوده و مطالعات ژئوفيزيك به روش قطبش ­القايي و مقاومت ويژه در اين محدوده واحدهاي زمين‌شناسي موجود را كامل از هم تفكيك كرده و اطلاعات مفيدي از شرايط عمقي محدوده در اختيار گذاشته است؛ كه در مطالعات اكتشافي آينده بسيار مؤثر خواهد بود. در حالت كلي زون كاني­ سازي موجود در قسمت مياني محدوده گسترده شده و تا آخرين پروفيل برداشت‌شده ادامه پيدا كرده است؛ كه نواحي با بارپذيري بالا در بين واحدهاي آهكي مستعد مطالعات تفصيلي ­تر هستند. در نهايت نقاط بهينه جهت حفاري اكتشافي پيشنهاد گرديد. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد كه استفاده همزمان از تصاوير دورسنجي و ژئوفيزيك مي­تواند به بهبود نتايج حاصل كمك كند. به همين دليل استفاده از روش­هاي ياد شده براي دسترسي به نتايج مناسب­تر و با دقت بيشتر و براي انطباق نتايج داده­ ها باهم ضروري به نظر مي ­رسد.

In this study, processing and interpretation methods in remote sensing such as visual and spectral analysis have been performed on the ASTER (advanced spaceborne thermal emission and reflection radiometer) data from Zarshuran gold area, and as a result, the alteration zones in the area have been identified. Then, the results of two-dimensional and three-dimensional modeling of Induced Polarization (IP) and resistivity data, using geological information, alteration and mineralization from the core drilling have been interpreted. Eventually, optimal locations for exploratory drilling have been proposed.