بررسي ميزان اثربخشي درمان شناختي رفتاري بر نمايه توده بدني و خودپنداره افراد با اضافه وزن

Effectiveness of Cognitive- Behavioral Therapy on Body Mass Index and Self-Concept Perceptions of Overweight Individuals

سابقه و هدف: چاقي يك بيماري مزمن است كه اگر مورد مداخله قرار نگيرد علاوه بر بيماريهاي جسمي و رواني، ظرفيت كار و توانايي افراد را كاهش مي دهد و آنها را در مقابل بيشتر بيماري ها، آسيب پذير مي سازد. اين پژوهش با هدف بررسي تاثير درمان شناختي رفتاري بر نمايه توده بدني و خودپنداره افراد داراي وزن بالاي مراجعه كننده به مراكز تغذيه درماني استان ايلام انجام شد. مواد و روش ها: روش پژوهش نيمه تجربي از نوع پيش آزمون ـ پس آزمون و پيگيري با گروه شاهد بود. از بين داوطلبان زن و مرد واجد شرايط (داشتن وزن بالا بر اساس نمايه توده بدني، نداشتن بيماري جسماني و رواني حاد، عدم بارداري ، نداشتن برنامه كاهش وزن ديگر)، تعداد 60 نفر به صورت تصادفي ساده انتخاب شدند و با روش تصادفي ساده به دو گروه آزمايش(30 نفر) و گروه شاهد (30 نفر) اختصاص يافتند. اطلاعات با استفاده از محاسبه نمايه توده بدني و آزمون خودپنداره بك جمع آوري گرديد. گروه آزمايش با استفاده از پروتكل درماني زفرا كوپر ترجمه خيرالله صادقي در طي 11 ماه (24 جلسه در طول 44 هفته) در دو فاز كاهش وزن و ابقاي وزن (فاز كاهش وزن طي 30 هفته و فاز ابقاي وزن طي 14 هفته) در هر جلسه 50-45 دقيقه اي مورد مداخله قرار گرفت، گروه شاهد مداخله اي دريافت نكردند. پس از پايان جلسات پس آزمون به عمل آمد و تجزيه و تحليل داده ها بر اساس تحليل كوواريانس چند متغيري انجام شد. يافته ها : درمان شناختي - رفتاري چاقي علاوه بر كاهش وزن و ابقاي آن، به بهبود خودپنداره و تغييراتي در باورهاي شخصي درباره ظاهر و خود كارآمدي وزن انجاميد. نتيجه گيري: رفتاردرماني شناختي در كاهش نمايه توده بدني و ابقاي وزن كاسته شده و بهبود خودپنداره افراد داراي وزن بالا موثر است.

Background and Objectives: Obesity is one of major health problems in world. Nowadays، one third of the world suffer from overweight and obesity. Excess body fat accumulation is associated with severe medical and psychological problems. Obesity is a chronic disease that if not treated، causes physical and mental illnesses which ultimately decreases the ability and capacity to work and makes them more vulnerable against most of disease. The research has been conducted aiming at studying the effects of cognitive behavioral therapy on body mass index and self concept of the overweight people referring to the Health Centers of Ilam province. Materials & Methods: A semi-experimental of pre-test، post-test and following up with the control group. Among the eligible male and female volunteers (beingoverweight based on body mass index ، not having any severe physical and mental illness، not being pregnant and not being involved in other weight loss programs) ، 60 people were selected by using simple random sampling and they were divided into two groups of experiment (30 people) and control (30 people). The tools of collecting data in this research are: body mass index and Beck Self concept Inventory (BSCI). By using the treatment protocol of Cooper Zefra، the experiment group was treated for 11 months (24 sessions during 44 weeks) including two phases of weight loss and weight maintenance (the phase of weight loss during 30 weeks and the phase of weight maintenance during 14 weeks) in 45-50 minutes sessions، and the control group did not receive any treatment after the sessions، the post test was conducted and data analysis was performed based on multi-variables covariate analysis. Results: The research results showed that the cognitive behavioral treatment has significantly influenced body mass index and body image perception and self concept of the experimental group. Conclusion: Cognitive behavioral therapy has an effect، on body mass index and self concept which can be used to control and lose weight.