مقايسه مؤلفه هاي مدل پنج عاملي شخصيت در دانش آموزان با تيپ هاي صبحگاهي - شامگاهي

Comparing the Five-Factor Model of Personality in Students with Morningness - Eveningness Rhythms

مقدمه: از جمله عوامل مؤثر زيستي كه در عملكرد نوجوانان تأثير دارد، ريتم هاي شبانه روزي است كه افراد در اين زمينه ترجيحات خاص و تفاوت هايي با هم دارند. اين پژوهش با هدف مقايسه ي مؤلفه هاي مدل پنج عاملي شخصيت در دانش آموزان با تيپ هاي صبحگاهي و شامگاهي انجام شد. روش : روش پژوهش از نوع توصيفي - تحليلي بود. تعداد 100 نفر از دانش آموزان مقطع پيش دانشگاهي (50 نفر با ريتم صبحگاهي و 50 نفر با ريتم شامگاهي)، در سال تحصيلي 96-95 به روش نمونه گيري هدفمند گزينش شدند. ابزارهاي جمع آوري اطلاعات، پرسشنامه ي صبحگاهي - شامگاهي (MEQ) و پرسشنامه ي پنج عاملي شخصيت نئو (NEO-FFI) بودند. تحليل داده ها با استفاده از آزمون تحليل واريانس انجام گرفت. يافته ها: بين دو گروه صبحگاهي و شامگاهي در ابعاد نوروز گرايي، برون گرايي، تجربه گرايي، توافق پذيري و وجدان گرايي تفاوت معنادار وجود دارد (0/05>P). افراد با ريتم صبحگاهي، از وجدان گرايي و توافق پذيري بالاتري برخوردارند و افراد با ريتم شامگاهي، از لحاظ نوروز گرايي، برون گرايي و تجربه گرايي در سطح بالاتري قرار دارند. نتيجه گيري: از نتايج پژوهش حاضر مي توان جهت برنامه ريزي دقيق تر براي استفاده از حداكثر توانايي دانش آموزان در ساعات مفيد روز، و آگاه سازي خانواده ها جهت ايجاد زمينه ي مناسب براي شكل گيري نوع ريتم هاي شبانه روزي نوجوانان در سنين حساس رشد، بهره برد.

Introduction: One of the biological factors that is influential in teenagers’ functions is circadian rhythms to which individuals have differences and certain preferences. The present research was carried out with the aim of comparing the five-factor model of personality in students with morningness and eveningness rhythms. Methods: The research methodology was descriptive-analytical. 100 pre-university students (50 with morningness rhythm and 50 with eveningness rhythm) in the 95-96 school year were selected with purposive sampling. Data collection tools were Morningness-Eveningness Questionnaire (MEQ) and NEO Five-Factor Inventory (NEO-FFI). Analysis of variance was used to analyze the data. Results: There are significant differences between neuroticism, extroversion, openness to experience, agreeableness, and conscientiousness between morningness and eveningness groups (P < 0.05). People with morningness rhythm have higher conscientiousness and agreeableness, while people with eveningness rhythm have higher neuroticism, extroversion, and openness to experience. Conclusions: The results of the present research can be used for a more detailed planning to elicit students’ maximum capability in useful hours of the day, as well as informing families to prepare the grounds for shaping adolescents’ circadian rhythm in their sensitive development years.