پيش‌بيني وصول ماليات بر درآمد شركت‌ها در ايران: با استفاده از زنجيره ماركف و تحليل طيف منفرد

يكي از اجزاي بسيار مهم بودجه دولت، درآمدهاي مالياتي كشور مي‌باشد. اطلاع از ميزان درآمدهاي مالياتي قابل حصول در منابع اشخاص حقوقي، به دليل سهم بالا از منابع مالياتي، علاوه بر تخصيص بهينه منابع در جهت وصول انها، دولت را در انجام برنامه‌ريزي‌هاي مالي كمك مي­كند. در اين مقاله، با هدف دستيابي به پيش­بيني هاي دقيق‌تر درآمدهاي مالياتي از دو روش زنجيره ماركف به عنوان يك روش احتمالي و تحليل طيف منفرد به عنوان يك روش غير پارامتريك استفاده مي‌شود. ابتدا با استفاده از داده‌هاي 3000 شركت بزرگ كه 80 درصد رقم ماليات قطعي را تشكيل مي‌دهند، به بررسي ماهيت و ساختار وصول ماليات بر اساس وقفه­هاي زماني در منبع ماليات بر درآمد شركت­ها طي عملكرد سالهاي 94-1388 پرداخته شد و سپس با استفاده از زنجيره ماركف و تحليل طيف منفرد ضمن انجام پيش­بيني ماليات قطعي، عملكرد اين دو روش با يكديگر مقايسه و ميزان خطاي پيش­بيني دو الگو بررسي شد. نتايج نشان مي‌دهد دقت پيش بيني مدل زنجيره ماركف با اختلاف كمي بهتر از تحليل طيف منفرد بوده است. همچنين از ماليات قطعي شده هرسال، 30 درصد در سال پس از ان و مابقي در دو سال و بيشتر بعد از ان وصول مي‌شود. از سويي ديگر پيش بيني انجام شده نشان داد؛ ماليات قطعي 48 درصد شركت‌ها طي عملكرد سال‌هاي 1395 لغايت 1397 افزايشي 2 تا 10 درصد خواهند داشت كه عمدتا مربوط به شركت­هاي نفتي و پالايشگاه­ها بوده و حدود 15 درصد از شركت­ها نيز دارأي كاهش ماليات حداكثر 5 درصدي خواهند بود كه اكثرا مربوط به شركت­هاي توليدي است.