تحليل نقش هندسۀ كالبد در شكل گيري گنبد يخچال هاي استان كرمان

خش زيادي از كشور ايران در شمول مناطق گرم و خشكي است كه در آن تهيۀ آب گوارا در فصل هاي گرم سال همواره دشوار بوده است. معماران براي رفع معضل مردم اين مناطق، يخچال هاي سنتي را ابداع كرده اند. هندسه يكي از عوامل اثرگذار در طراحي فرم اين يخچال هاست. بررسي و گونه شناسي هندسي يخچال ها در حفظ و نگهداري اين عنصر معماري مؤثر است. بر اساس بررسي هاي صورت گرفته، پژوهشي دربارۀ جايگاه هندسه در گونه شناسي فرم عناصر يخچال هاي استان كرمان )به خصوص گنبد آن ها( انجام نشده است. در اين پژوهش سعي شده است براي نخستين بار به جايگاه هندسه در فرم و شكل گنبد يخچال هاي استان كرمان پرداخته شود. اين مقاله بر اساس مطالعات كتابخانه اي و ميداني نوشته شده و روش تحقيق آن، تحليلي ـ توصيفي است. نويسندگان اين مقاله با هدف بازخواني ويژگي هندسي )پالن و نما( گنبد يخچال هاي كرمان سعي كرده اند عوامل مؤثر در شكل گيري فرم آن ها را بررسي و تحليل كنند. با توجه به يافته هاي اين تحقيق مشخص شد كه محل قرارگيري گنبد متأثر از عوامل جغرافيايي به خصوص زاويۀ تابش خورشيد در محل ساخت يخچال و همچنين ايستايي ديوار سايه انداز است. ابعاد دهانۀ گنبد بر شكل آن و كيفيت پله هاي ورودي به و پله هاي ورودي مخزن به صورت مخزن اثرگذار است. در يخچال هاي كوچك تر گنبد از فرم مستقيم است و در يخچال هاي بزرگ تر، فرم گنبد به صورت پلكاني و پله هاي ورودي مخزن مدور است.