بررسي عوامل بيوكليماتولوژي بر پيش‌بيني عملكرد زنبورعسل در شرايط تغيير اقليم (مطالعه موردي: شاهين‌دژ)

Investigation of Bioclimatology Factors on Prediction of Honeybee Performance in Climate Change Conditions (Case Study: Shahindej)

عناصر اقليمي ازجمله عوامل تأثيرگذار بر عملكرد محصولات مختلف زراعي و دامي هستند. با توجه به تغييرات اقليمي پيش‌رو، بررسي تأثير شاخص‌هاي اقليمي بر توليدات دامي در حال حاضر مي‌تواند يك چالش مهم براي توليدكنندگان باشد. پيش‌بيني عملكرد محصول از مهم‌ترين موضوعات مورد بررسي در بحث امنيت غذايي، جهت افزايش كارايي اقتصادي توليدات دامي است. در اين پژوهش ارتباط عناصر و شاخص‌هاي اقليمي با عملكرد زنبورعسل در شهرستان شاهين‌دژ مورد بررسي قرار گرفت. طول دوره آماري 12 سال از سال 2007 لغايت 2018 بوده است. نخست، عناصر و شاخص‌هاي اقليمي كه داراي همبستگي بالا و معني‌دار با عملكرد محصول بودند مشخص شدند. سپس با رعايت پيش‌فرض‌ها مدل پيش‌بيني عملكرد عسل ارائه شد. اعتبار مدل مبني بر خطي بودن رابطه متغيرهاي مستقل و وابسته، سپس نرمال بودن توزيع مقادير خطا و استقلال مقادير خطاها بوده است. كه در نهايت نرمال بودن توزيع متغير وابسته مورد آزمون قرار گرفت. خروجي نتايج مدل نشان داد كه عملكرد محصول با دما داراي رابطه معني‌داري است. جذر مجموع مربعات خطا جهت برآورد دقت مدل عملكرد برابر 11 درصد بوده است. لذا مي‌توان با دقت بسيار خوبي بيان داشت، اثر تغيير آب و هوا به ازاي افزايش نيم درجه‌اي دما عملكرد عسل را در حدود 40 تن در سال كاهش خواهد داد. نتايج بررسي روند شاخص‌هاي اقليمي حدي گرم و سرد كه توسط گروه كارشناسي آشكارسازي تغييرات اقليمي سازمان جهاني هواشناسي ارائه شد، نشان مي‌دهد منطقه مورد مطالعه روند گرم شدن را سپري مي‌كند. لذا تغيير عملكرد زنبورعسل به طور عمده تحت تأثير عوامل اقليمي بوده است. لذا پيشنهاد مي‌شود، از گونه‌هاي زنبور‌عسل مقاوم و سازگار با شرايط تغييراقليم جهت افزايش عملكرد استفاده شود.

Climatic variables are among the factors influencing the performance of various crop and livestock products. Considering the advanced climate change, the impact of climate indicators on livestock production can present serious challenge for producers. Crop yields prediction is one of the most important issues in the food security debate to increase the economic efficiency of livestock production. In this research, the relationship between climatic elements and indicators with honey bee function in Shahindej was investigated. The length of the statistical period was 12 years from 2007 to 2018. First, elements and climatic indices that were highly correlated with product yield were identified. Then, by default, the honey yield prediction model was presented. The validity of the model is based on the linearity of the relationship between independent and dependent variables, then the normal distribution of the error values and the independence of the error values. In the end, the normal distribution of the dependent variable was tested. Output of the model results showed that product performance with temperature was significant. The accuracy of the honey performance model with a RMSE was 11%. Therefore, it can be said with great accuracy that the effect of climate change on a half-degree increase in temperature will reduce honey performance by about 40 tons per year. The results of the study of the trend of cold and cold climate indicators presented by the World Meteorological Organization's Climate Change Detection Panel, Indicates that the region under study is experiencing a warming process. Therefore, changes in bee function were mainly influenced by climatic factors.