بررسي اثر اندازه پستان بر دوز دريافتي قلب وريه در درمان سرطان پستان با استفاده از ميدان‌هاي مماسي در دو روش سه بعدي و دوبعدي

The impact of breast size on heart and lung doses in the treatment of breast cancer using 2 and 3 dimensional tangential fields

زمينه و هدف: از مواردي كه در راديوتراپي پستان بايد مورد بررسي قرار گيرد: توزيع دز يكنواخت همراه با پوشش كامل حجم هدف با حفظ ارگان‌هاي بحراني مي باشد. شكل و اندازه پستان بر توزيع دوز حجم هدف و دوز دريافتي ارگان‌هاي بحراني تأثير دارد. هدف از انجام اين مطالعه بررسي دوز دريافتي قلب و ريه در ميدان‌هاي مماسي پستان در دو روش سه بعدي و مرسوم در اندازه هاي متفاوت پستان مي باشد. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه از يك فانتوم آناتوميكي لايه اي با ناهمگني ريه در دو اندازه كوچك و بزرگ پستان استفاده شد. تنه از پلكسي شفاف و قلب جهت تمايز از تنه از پلكسي رنگي ساخته شد. براي پرتودهي از شتاب‌دهنده خطّي با انرژي MV 6 استفاده شد. جهت به‌دست آوردن حجمي از قلب و ريه كه دوزي بيش از حدّ مجاز دريافت كرده اند، از هيستوگرام دوز – حجم محاسبه شده در دو تكنيك مرسوم و سه بعدي استفاده شد. روش درماني مرسوم با استفاده از كانتور دستي و روش طراحي درمان سه بعدي با استفاده از نرم افزار طراحي درمان RT Dose plan انجام شد. يافته ها: در روش سه بعدي حجم بيشتري از ريه و قلب نسبت به روش مرسوم، دوزي بيش از حدّ مجاز دريافت كرده ان. اين افزايش حجم ريه براي اندازه كوچك پستان 7% و براي اندازه بزرگ پستان 24% است. همچنين اين افزايش حجم قلب براي اندازه كوچك و بزرگ پستان به ترتيب 25/8% و 70% مي باشد. نتيجه گيري: براساس نتايج به‌دست آمده از اين مطالعه، طراحي درمان سه بعدي براي تابش مماسي پستان كه به منظور پوشش كامل حجم هدف استفاده مي شود، منجر به دريافت دوز بيشتر ارگان‌هاي حياتي مي شود. همچنين درمان پستان‌هاي بزرگ‌تر سبب افزايش دوز قلب وريه مي شود.

Introduction: one of the important points in breast radiotherapy is uniform dose distribution with full coverage of the target volume and protection of critical organs. Size and shape of breast is effective on dose distribution of the target volume and critical organ dose. The aim of this study is to evaluate lung and heart doses in tangential fields in two and three-dimensional plans at different sizes of breast. Method and Materials: In this study, an anatomical phantom layer with lung heterogeneity in both small and large breast sizes was used. Body and cardiac were made of transparent and colored Plexiglas, respectively. Energy 6MV of linear accelerator was utilized for radiation. To obtain the volumes of the heart and lungs that have been received exceeded dose, the histogram dose - volume calculated by the conventional and three dimensional techniques were used. Common treatment method was implemented by means of manual counter and treatment planning software of RT Dose Plan was used for three-dimensional method. Results: in 3D way, the volumes of the lung and heart receiving dose exceeded than the conventional method which in lungs this was 7% for small breast size and 24% for large breast. Also increased heart volumes for small and large breast size are the 8/25% and 70% respectively. Conclusion: Based on the results of this study, although three-dimensional treatment planning is used to coverage the entire target volume, this can lead to increasing receiving dose in critical organs. Besides, larger breasts raise the possibility of higher dose in heart and lungs.