بررسي كميت، كيفيت و دفع پسماندهاي مراكز بهداشتي و درماني شهرستان گچساران

Quantitative, Qualitative Analysis and Solid Waste Disposal Method in Health Care Centers in Gachsaran

سابقه و هدف: پسماندها و فاضلاب بيمارستان‌ها، كلينيك‌ها و مراكز بهداشتي و درماني به علت برخورداري از پتانسيل ايجاد خطرات بهداشتي نياز به بررسي و مديريت ويژه دارند. لذا هدف از اين مطالعه تعيين كمّي، كيفي و نحوه دفع پسماندها در مراكز بهداشتي و درماني شهرستان گچساران است. مواد و روش‌ها: اين يك مطالعه توصيفي- مقطعي است كه در مراكز بهداشتي و درماني شهرستان گچساران انجام گرفته است. جامعه مورد بررسي شامل مراكز بهداشتي و درماني (20 مطب، 7 كلينيك، 5 پايگاه بهداشتي، 4 درمانگاه، 3 آزمايشگاه، 9 مركز بهداشت، و30 خانه بهداشت) شهرستان گچساران بوده است. روش نمونه برداري به صورت سرشماري بود و از هر يك از مراكز بهداشتي و درماني 9 نمونه در طي 3 ماه برداشت و ميانگين 9 نمونه به عنوان وزن نهايي در نظر گرفته شد. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم افزارهاي Excel، SPSS و آمار توصيفي انجام گرفت. يافته‌ها: ميانگين توليد كل پسماند، پسماند عفوني و پسماند غير عفوني توليدي براي مراكز بهداشتي ودرماني به ترتيب 625، 201و 424 كيلوگرم در روز به دست آمد كه با در نظرگيري 2031 مراجعه كننده به كليه مراكز سرانه 7 / 307 گرم به دست آمد. در بين مراكز بهداشتي و درماني مطب‌هاي پزشكي با 70 كيلوگرم در روز بيش‌ترين و خانه‌هاي بهداشت با مقدار پسماند 4/5 كيلوگرم در روز كم‌ترين توليد پسماند عفوني را داشتند. استنتاج: با توجه به حجم بالاي توليد پسماند عفوني در مراكز بهداشتي و درماني و هم‌چنين تعداد و تنوع بالاي اين مراكز و خطر اين پسماندها، نظارت دقيق و مستمر بر نحوه مديريت اين گونه مواد به خصوص در مرحله جمع‌آوري و دفع، جهت تامين، حفظ و افزايش سطح سلامت افراد مورد تماس و بقيه افراد جامعه مورد نياز مي‌باشد.

Background and purpose: Medical wastes are amongst the main problems of solid waste management and have some serious health risks. Their management is of great importance since they could threaten human health. The aim of this study was to determine the quality, quantity and the method of medical waste disposal in Gachsaran. Materials and methods: A cross-sectional study was conducted in healthcare settings in Gachsaran including 20 doctor’s offices, seven clinics, five health stations, four outpatient clinics, three laboratories, nine health centers, and 51 health houses. Census sampling was performed in which three samples were chosen during three months from each healthcare setting. The mean of three samples was considered as the final weight. Excel and SPSS software and descriptive statistics were applied to analyze the data. Results: The mean amounts of total waste, infectious waste, and non-infectious waste generated in Ghachsaran health settings were 625, 201, and 424 kg per day, respectively. Total amount of referrals was 2031 and the amount of waste produced per capita was 307.7g. Doctor’s offices and health houses generated the highest and lowest amount of infectious wastes (70 and 4.5 kg, respectively). Conclusion: Infectious wastes are produced at a high rate in healthcare settings. Moreover, there are different types of healthcare settings that generate many wastes, therefore, it is necessary to perform continues monitoring, on their management, particularly on collection and disposal process. These measures could maintain and enhance the health of exposed people and other people in the society.