طراحي مدل ملي اعتبار بخشي بخش درمانگاه‌ هاي تخصصي بيمارستان

Development of a National Accreditation Model in Specialized Clinics of Hospitals

مقدمه: اعتباربخشي يكي از عرصه‌هاي مهم در ارزشيابي خدمات بهداشتي و درماني مي‌باشد و متضمن دستيابي سازمان‌هاي ارايه دهنده خدمات سلامت به سطح قابل قبولي از شاخص‌هاي عملكردي است. هدف اين سيستم، ايجاد چارچوبي به منظور بهبود مستمر كيفيت در خدمات بهداشتي براي دستيابي به اهداف نظام سلامت مي‌باشد. به همين منظور، مطالعه حاضر در صدد طراحي مدل ملي اعتباربخشي بخش درمانگاه‌هاي تخصصي بر اساس شواهد علمي و مستدل مي‌باشد. روش كـار: اين مطالعه از نوع كيفي بود و در طي دو سال (90 -1389) به انجام رسيد. پژوهشگران ابتدا به منظور شناسايي مدل‌هاي برتر جهت الگوبرداري، اقدام به طراحي يك مرور نظام‌مند در پايگاه‌هاي داده‌هاي SID ، Medline Ovid و PubMed با استفاده از كليد واژه‌هاي مرتبط نمودند. پس از استخراج و تدوين استانداردها، همه موارد براي ارايه به صاحب‌نظران در پرسشنامه دلفي وارد شدند و صاحب‌نظران اقدام به امتيازدهي به استانداردهاي ياد شده از دو جنبه اهميت و قابليت اجرايي در عرصه نظام سلامت كشور نمودند و از اين طريق، استانداردهاي سازگار با نظام سلامت ما شناسايي و مدل نهايي كامل گرديد. يافته‌ها: در بخش مرور نظام‌مند، مدل‌هاي اعتباربخشي JCAHO آمريكا و CCHSA كانادا به عنوان بهترين مدل‌ها براي الگوبرداري انتخاب شدند. همچنين از ميان مدل‌هاي اعتباربخشي منطقه‌اي، مدل‌هاي لبنان و مصر نيز واجد شرايط تشخيص داده شدند. استانداردهاي مرتبط در مدل‌هاي مرجع به همراه استانداردهاي تكميلي برگرفته از متون معتبر علمي به پرسشنامه دلفي وارد و به صاحب‌نظران عرضه شدند كه در نتيجه آن 68 استاندارد پذيرفته شدند و 5 استاندارد مورد پذيرش قرار نگرفتند. مطالعه دلفي طي دو دور و با درصد ريزش اندك به انجام رسيد و مدل نهايي با ادغام استانداردهاي مشابه و تدوين اجزاي ضروري تكامل يافت. نتيجه‌گيري: مدل نهايي طراحي شده داراي 38 استاندارد به همراه بيانيه هدف و عناصر عيني قابل اندازه‌گيري براي آن‌ها مي‌باشد. اين مدل از جهت تعداد، تنوع و نيز گستره استانداردها بسيار پرمحتوا است؛ به طوري كه مي‌توان ادعا نمود كه از تمامي مدل‌هاي اعتباربخشي جهان داراي غناي بيشتري است. بي ترديد، استفاده از اين مدل منجر به افزايش رضايت جامعه و بهبود عملكرد مراكز بهداشتي و درماني خواهد شد.

Introduction: Accreditation is an important field in health services evaluation that helps health care organizations to gain acceptable situation in performance indicators. The purpose of this system is making a framework for continuous quality improvement to meet health system goals. This study aimed to design an evidence-based national accreditation model for specialized clinics of hospitals. Methods: This descriptive study was conducted from 2009 to 2011. Following a systematic literature review in the SID, Ovid Medline, and PubMed databases using relevant key words, several accreditation models and related standards were extracted. All relevant standards were used to develop a Delphi questionnaire to gain experts opinions. Experts assessed and scored all standards based on two aspects of ‘Importance’ and ‘performance’. Results: In the systematic review phase, the JCAHO (USA) and CCHSA (Canada) accreditation models were chosen as the best models to benchmark. The Lebanon and Egypt accreditation models were also chosen as the best local (EMRO region) models. Related standards in the selected models were determined and used in our Delphi questionnaire with further standards obtained from the health services management text books. Two rounds Delphi study was done with high response rate. About 68 standards were accepted and 5 standards were rejected. Finally, the designed model was completed by merging similar standards, developing and debriefing essential elements of each standard. Conclusion: The final designed model had 38 standards with ‘content statement’ and ‘objective measurable components’. This model could be a comprehensive accreditation model in number, range and diversion of the standards. There is no doubt that application of this model might led to significant improvement in health centers performance and clients’ satisfaction.