اندازه‌گيري نابرابري در هزينه‌هاي سلامت در ايران

Measuring Inequality in Households’ Health Care Expenditures in Iran

مقدمه: سلامت از شاخص‌هاي اصلي توسعه يافتگي محسوب مي‌شود و سرمايه‌گذاري در اين بخش تأثير مستقيم بر رفاه و رشد اقتصادي دارد. ضعف كيفيت بهره‌مندي از خدمات سلامت و نابرابري در تأمين هزينه‌هاي خدمات سلامت، موجب بروز اشكال مختلف آسيب‌هاي اقتصادي و اجتماعي مي‌شود و از اين رو نابرابري همواره مورد توجه سياست‌گذاران بخش عمومي و به ويژه خدمات سلامت بوده است. هدف اين تحقيق اندازه‌گيري نابرابري در هزينه‌هاي سلامت در ميان آحاد مردم ايران در مناطق شهري و روستايي طي سال 1363 و سال‌هاي نخست برنامه‌هاي توسعه اقتصادي اجتماعي مي‌باشد. روش كـار: در اين مطالعه با استفاده از شاخص‌هاي ضريب جيني، تمركز، كاكواني و آتكينسون، نابرابري در هزينه‌هاي سلامت در مناطق شهري و روستايي طي سال‌هاي منتخب بررسي شد. داده‌هاي مورد استفاده در اين مطالعه‌از ريزداده‌هاي پيمايش هزينه- درآمد خانوارهاي شهري و روستايي ايران استخراج شد. يافته‌ها: محاسبات انجام شده نشان داد شاخص تمركز در مناطق كشوري روند نوساني داشته است. شاخص كاكواني محاسبه شده براي مناطق شهري و روستايي روند نوساني داشت. روند تغييرات شاخص مذكور نشان مي‌دهد كه ميزان آن در كل كشور تغيير قابل توجهي نداشته است. بر اساس شاخص آتكينسون نابرابري در هزينه‌هاي سلامت بهبود چنداني نداشت و صرف‌نظر از نوسانات جزئي تقريباً ثابت بود. نتيجه‌گيري: با استناد به نتايج پژوهش حاضر در مي‌يابيم كه ضمن اين كه نابرابري در هزينه‌هاي سلامت نسبتاً بالا بوده، نابرابري هزينه‌هاي سلامت براي خانوارهاي شهري و روستايي طي سال‌هاي مورد بررسي دستخوش نوسان بوده است. اين موضوع حكايت از آن دارد كه سياست‌هاي سلامت نقش تعيين‌كننده‌اي در كاهش نابرابري هزينه‌هاي سلامت نداشته است. افزايش نابرابري مي‌تواند متأثر از افزايش قيمت‌ها در اثر سياست‌هاي اقتصادي و يا سياست‌هاي تبعيضي بخش سلامت باشد.

Introduction: Health status of societies is amongst the basic indices of economic and social development and hence investment in this section has direct impacts on social welfare and economic growth. Low quality of health care and inequality in health care expenditure contributions can lead to different forms of social and economic consequences. This is the main concern of the public policy makers, in particular those who are engaged with health care services. The main purpose of this study was to measure inequality in health care expenditures in rural and urban areas of Iran. In order to compare the results of the country's 5-year economic and social plans, we measured the inequality in the first years of the plans. Methods: In this study, Gini coefficient, concentration index, Kakwani and Atkinson indices were used to measure inequality in health care expenditures in urban and rural areas of Iran for the selected years. We used the household expenditure survey data collected by the Iran Statistical Center. Results: The results of the study showed that concentration of health expenditures for urban, rural and the whole households of the country had small fluctuations and few changes were made during the study period. Calculation of the total national health expenditures showed that Kakwani index was positive during the mentioned period. Based on the calculations of the Atkinson index, inequality did not improve during period of the study. Conclusion: Health care inequality scores were relatively high and there were volatility in inequality figures. This fluctuation indicates that health policy could not have effective influence on health care expenditures inequality. Increasing inequality is due to the relatively high inflation plagued the society and regional discrepancy in access to the services.