ارزيابي تحمل به شوري دانهال‌هاي پسته با بررسي رشد، آسيب‌هاي اكسيداتيو و تركيب عناصر معدني

Screening Salt Tolerance in Pistachio Seedlings by Evaluating Growth, Oxidative Damages and Mineral Composition

شور شدن زمين‌هاي مناطق مركزي ايران سبب محدود شدن كشت و توليد پسته در طي دهه اخير شده است. در اين پژوهش دانهال‌هاي پسته قزويني و اكبري و يك هيبريد بين گونه‌اي قزويني × آتلانتيكا تحت تيمار غلظت‌هاي كلريد سديم (صفر، 50، 100 و 150 ميلي‌مولار) در محلول غذايي هوگلند نيم غلظت قرار داده شدند. در انتهاي دوره آزمايش، شاخص‌هاي رشد، غلظت رنگيزه‌هاي فتوسنتزي، شاخص پايداري غشاء، و عناصر معدني غذايي مورد بررسي قرار گرفتند. تنش شوري به‌صورت معني‌داري رشد گياهان را محدود نمود. بيشترين و كمترين حجم ريشه و ميانگين تعداد برگ به ترتيب در دانهال‌هاي پسته اكبري و قزويني × آتلانتيكا مشاهده شد. سطح برگ دانهال‌هاي اكبري در مقايسه با ديگر دانهال‌ها بيشتر بود. همچنين در اثر تنش شوري غلظت كلروفيل كل، شاخص پايداري غشاء، نسبت كلروفيل به كاروتنوئيدها و شاخص سبزينگي برگ به‌صورت معني‌داري كاهش يافت. به گونه‌اي كه در مقايسه با شاهد، كمترين ميزان اين شاخص‌ها در سطح 150 ميلي‌مولار تنش كلريدسديم مشاهده شد. با افزايش غلظت كلريد سديم، غلظت سديم در شاخساره و ريشه به‌صورت معني‌داري افزايش يافت و كاهش معني‌داري در غلظت پتاسيم و كلسيم در اندام‌هاي گياه مشاهده گرديد. از طرفي در اين شرايط، نسبت سديم به پتاسيم و نسبت سديم به كلسيم در شاخساره و ريشه دانهال‌هاي پسته افزايش يافت. كمترين نسبت سديم به پتاسيم و كمترين نسبت سديم به كلسيم در دانهال‌هاي قزويني × آتلانتيكا مشاهده شد. در مجموع، پسته اكبري با توجه به حفظ قدرت رشد، ريزش برگ كمتر و آسيب‌هاي محدودتر، متحمل‌ترين ژنوتيپ معرفي شد.

Background and Objectives Salinization of the central lands of Iran has had limited pistachio cultivation and production during the recent decade. Materials and Methods In this study, seedlings of Pistacia vera ‘Akbari’ and ‘Ghazvini’, and an interspecific hybrid of P. vera ‘Ghazvini’ × P. atlantica (G × A)were subjected to different NaCl concentrations (0, 50, 100 and 150 mM) in half strength Hoagland’s solution for 90 days. Results Salt stress significantly reduced growth of the plants. The highest and the lowest root volumes were observed in ‘Akbari’ and G×A respectively. The leaf area of ‘Akbari’ seedlings was significantly higher than the other genotypes under salt stress. Moreover, salt stress significantly reduced total chlorophylls, membrane stability index, the ratio of chlorophyll: carotenoid and greenness of the leaves. In comparison to the control, the lowest values of the mentioned parameters were observed under 150 mM NaCl stress. By increasing NaCl concentration in the growing medium, concentration of Na+ significantly increased in shoot and root and significant decrease in K+ and Ca2+ concentration was observed in the shoot and root. Accordingly, Na+: K+ and Na+:Ca2+ ratios in the root and shoot were increased. The lowest Na+: K+ and Na+:Ca2+ ratioswere found in G×A. Discussion According to the capability of preserving vigor, and the lowest leaf abscission and oxidative damages under salt stress, pistachio ‘Akbari’ was introduced as the most salt tolerant genotype among the studied genotypes.