پديد آورندگان :
دشمنگير، ليلا دانشگاه علوم پزشكي تبريز - دانشكده مديريت و اطلاع رساني پزشكي - گروه آموزشي مديريت خدمات بهداشتي درماني , رواقي، حميد دانشگاه علوم پزشكي ايران - دانشكده مديريت و اطلاع رساني پزشكي - گروه آموزشي مديريت خدمات بهداشتي درماني
كليدواژه :
سياست , سياست‌گذاري , تحليل سياست , سلامت , الگو , نظريه
چكيده فارسي :
مقدمه: شناخت الگوها و نظريه‌هاي سياست‌گذاري در تحليل درست سياست‌ها و درك صحيح روابط ميان عوامل تأثيرگذار بر پيامدهاي سياستي مهم مي‌باشد. در نظام سلامت نيز به دليل ماهيت خاص تصميم‌گيري در اين نظام و تأثيرات آن بر سلامت عمومي اين اهميت دو چندان مي‌گردد. اين مطالعه به شرح مهم‌ترين نظريه‌ها و الگوهاي سياست‌گذاري مي‌پردازد.
روش كـار: در اين مطالعه مروري، ابتدا تقسيم‌بندي‌هاي مختلف از الگوهاي تحليلي ارايه شده است و سپس الگوها و نظريه‌هاي سياست‌گذاري كه در بخش عمومي به طور مكرر و در بخش سلامت نيز به طور بالقوه مي‌تواند مورد استفاده قرار گيرد، شرح داده شده است. تحليل‌ها و نقدهاي نويسندگان مقاله نيز در خصوص هر يك از الگوها و نظريه‌هاي ارايه شده وارد گرديد.
يافته‌ها: طبقه‌بندي‌هاي مختلفي براي الگوها و نظريه‌هاي تحليلي صورت گرفته است. طبقه‌بندي بر اساس محتوا، نقش‌آفرينان، فرايند و زمينه گزينه‌هاي سياستي از رايج‌ترين شيوه‌هاي طبقه‌بندي الگوهاي تحليلي در حوزه سلامت مي‌باشد. الگوي خردگرايي جامع، رضايت‌بخش، تدريجي، تركيبي، و جريان‌ها و سطل زباله براي تحليل محتواي سياست؛ و الگوي نخبگان، مالك-كارگزار، گروه، شبكه‌اي، نظام‌ها، و تعامل اجتماعي براي تحليل نقش‌آفرينان سياست و مراحل سياست‌گذاري الگوي فرايند ارايه گرديد.
نتيجه‌گيري: شناخت اجزاي يك سياست شامل محتوا، زمينه، نقش‌آفرينان و فرايند سياست‌گذاري و الگوها و نظريه‌هاي تحليلي مرتبط با هر جزء، باعث درك بهتر آن سياست و پيامدهاي احتمالي آن مي‌گردد. مرز مشخصي در قرار دادن هر يك از الگوهاي تحليلي در طبقات ذكر شده وجود ندارد. هيچ يك از الگوها و نظريه‌هاي شرح داده شده، الگويي جامع و كامل براي تحليل اجزاي مختلف يك سياست نبوده و ارزش ذاتي هر الگو يا نظريه در چگونگي تسهيل مسير براي رويارويي با مشكل موردنظر و اتخاذ تصميم كارآمد مي‌باشد.
چكيده لاتين :
Introduction: Making sound decisions requires awareness of the mechanisms which lead to the most effective policy process. Understanding policymaking models and theories helps better policy analysis and comprehensive understanding of relationships and influential factors on policy outcomes. Theories and models are especially important in health system context due to its unique nature and effect on public health. This study aimed to review the most important and practical models and theories of policymaking for doing comprehensive policy analysis.
Methods: In this review article, various categorizations of analytical models were mentioned. The models and theories of policymaking used in public and health sectors were explained. Related local and global websites were searched through the selected keywords. Authors’ analysis and critiques to the models and theories were included.
Results: Various categorizations have been done for the models and theories of policymaking. Categorizations based on the content, actors, processes and context of policy options were more popular. The comprehensive rational model, bounded rationalism, increamental, mixed-scanning model, garbage can model and streams model were often used for policy content analysis. The elite-mass model, principal-agent theory, group, network, advocacy coalition framework, systems, social interaction for policy actors and stakeholders analysis, and phases model were used to analyze functional policy stages or phases.
Conclusion: Understanding components of the policy including content, context, process and actors/stakeholders, and related analytical models and theories, increases understanding of a policy and its outcomes. There is no definite boundary in placing analytical models in mentioned categorization. None of the models and theories is comprehensive for policy analysis. Intrinsic value of each model and theory depends on how to ease the path to dealing with the problem under the consideration and making sound decision.
