تأثير تنش خشكي اعمال شده توسط پلي اتيلن گلايكول بر خصوصيات فيزيولوژيك ومورفولوژيك جوانه زني بذور عدس(Lens culinaris.) به منظور گزينش ژنوتيپ هاي متحمل به خشكي

Effect of drought-induced stress by PEG6000 on physiological and morphological traits of Lentil (Lens culinaris.) seed germination in order to selection of drought tolerant genotypes

تنشها ي محيطي، به ويژه تنش خشكي، از مهمترين عوامل كاهش و اختلال در مراحل مختلف رشد و نمو گياهي، به خصوص جوانه زني، در مناطق خشك و نيمه خشك ايران است. بدين منظور آزمايشي، به صورت فاكتوريل، در قالب طرحي كاملاً تصادفي، با سه تكرار در شرايط آزمايشگاه به اجرا درآمد. در اين آزمايش از 49 ژنوتيپ عدس و چهار تيمار خشكي شامل صفر( شاهد)،3- ،6- و 9- بار استفاده شد. صفات مورد بررسي شامل درصد جوانه زني، سرعت جوانه زني، وزن خشك ساقه چه و ريشه چه، ،بنيه بذر و ضريب آلومتري بودند. نتايج حاصل از تجزيه واريانس و مقايسه ميانگين نشان داد كه در اكثر صفات مورد بررسي، تأثير سطوح پتانسيل، ژنوتيپ و اثر متقابل آنها معني دار بوده و كاهش پتانسيل باعث كاهش مقدار صفات گرديده است. ضرايب همبستگي ساده بين صفات نشان داد كه درصد جوانه‌زني بيشترين ميزان همبستگي را با بنيه بذر (0/80=r) و سرعت جوانه‌زني (0/85=r) دارد. همچنين نتايج حاصل از تجزيه به عامل ها نشان داد كه دو عامل جوانه‌زني و همچنين صفات مربوط به ساقه‌چه حدود 67 درصد تغييرات را توجيه مي كنند. در مجموع نتايج بيانگر وجود تنوع ژنتيكي قابل توجه در بين ژنوتيپ‌ها بود و با توجه به صفات مورد بررسي،. ژنوتيپ هاي 6، 4 و 48 از تحمل بالايي و ژنوتيپ‌هاي 34، 28 و 45 از تحمل پاييني نسبت به خشكي برخوردار مي‌باشند.

Drought stress is one of the most important factors in arid and semiarid regions that lead to disorder in growth and development of plants especially at germination stage. Because of importance lentil, achieving genotype(s) that are capable of the drought stress at initiating growth stage is necessary. For this purpose, germination and plantlet growth of 49 genotypes were tested in drought stress conditions at four levels including 0 (control), -4, -8 and -12 bar using PEG6000 as a factorial design in randomized complete block design (RCBD) with three replications in 2016. Studied traits including: germination percentage, germination rate, root length, shoot length, dry weight of roots and dry weight of shoots and allometry factor. Data were subjected to variance analysis and mean comparison. Results indicated that in most considered traits, effect of potential levels of genotypes and their interaction were significant. Result of simple correlation coefficient analysis indicated that germination percentage has the highest correlation with vigor germination (r=0.855) and speed germination (r=0.798). Factor analysis determined that two factors (germination and root traits) accounted 67% of the total variations among genotypes. In general, results represented that considerable genetic diversity was among genotypes. Regarding the studied traits, "6, 4 and 48" genotype had high tolerance to drought stress, "34, 28” and “45" had low tolerance at germination stage.