سنجش عدالت در تأمين مالي هزينه‌هاي سلامت خانوارها در برنامه‌هاي توسعه‌ي ايران

Analysis Equity in Financing of Household’s Health in Development Programs of Iran

مقدمه: مشاركت ناعادلانه مالي مردم و پرداخت‌هاي مستقيم از جيب كه متناسب با توان پرداخت آن‌ها نباشد، نه تنها موجب مي‌شود خانوارهاي بيشتري در گروه مواجه با هزينه‌هاي كمرشكن سلامتي قرار گيرند، بلكه ممكن است برخي خانوارها به خاطر ناتواني در پرداخت اين هزينه‌ها به زير خط فقر سقوط كنند. اين مطالعه با هدف بررسي دقيق وضعيت عدالت و برابري در تأمين مالي هزينه‌هاي سلامت در سطح كل كشور و همچنين به تفكيك پنج بيستك هزينه‌اي انجام گرفته است. روش كار: در اين مطالعه براساس رويكرد بانك جهاني با استفاده از شاخص عدالت در مشاركت مالي خانوارها، شاخص درصد خانوارهاي مواجه با هزينه‌هاي كمرشكن و همچنين شاخص درصد هزينه‌هاي فقرزا، عدالت در تأمين مالي هزينه‌هاي سلامت طي سال‌هاي منتخب بررسي شد. به همين منظور، از داده‌هاي پيمايش هزينه- درآمد خانوارهاي (شهري) طي سال‌هاي 1394-1363 مركز آمار ايران استفاده شد. يافته‌ها: شاخص عدالت در مشاركت مالي خانوارها طي سال‌هاي منتخب نوساناتي جزيي داشته است. درصد خانوارهاي مواجه با هزينه‌هاي كمرشكن افزايش اما درصد خانوارهاي مواجه با هزينه‌هاي فقرزا طي سال‌هاي منتخب كاهش يافت. بيستك پنجم هزينه‌اي شاهد بيش‌ترين درصد خانوارهاي مواجه با هزينه‌هاي كمرشكن و كمترين ميزان عدالت و بيستك اول شاهد بيش‌ترين ميزان مواجه با هزينه‌هاي فقرزا بود. نتيجه‌گيري: روند افزايشي درصد خانوارهاي مواجه با هزينه‌هاي كمرشكن و همچنين افزايش بي‌عدالتي در مشاركت مالي خانوارها نشان داد كه برنامه‌هاي اجرا شده طي سال‌هاي منتخب به حد كافي مؤثر نبوده و مشاركت مالي در پرداخت‌هاي سلامتي به خوبي هدفمند نشده است، درنتيجه نظام سلامت نتوانسته است آن‌چنان كه بايد در راستاي حفاظت از خانوارها در برابر هزينه‌هاي كمرشكن عمل كند.

Introduction: Unfair financial contribution and out of pocket payments that are not in line with the capacity to pay, not only leads to more households exposed to catastrophic health expenditures, but also result in impoverishment. Therefore the main goal of this essay is to analyze the situation of fairness and equality infinancial contribution of health payments. These calculations have been done throughout the whole country.In addition, the household’s expenditures in Iran are disaggregated into expenditure quintiles through selectedyears. Methods: This study aimed to investigate health financing by using FFC index, catastrophic healthexpenditures index, and impoverishment expenditures index (based on World Bank Approach). To this end,Iran’s annual household’s survey data, which is produced by Iran statistic center, is used (1989 - 2014).Results: The index of fairness in financial contribution of households during the selected years experiencedminor fluctuations. The percentage of the households facing the catastrophic costs increased, however, thepercentage of impoverishment expenditures decreased in these selected years. Among the quintiles, thehouseholds in the fifth quintile had the highest rate of inequality in health payments and the highest percentageof households facing catastrophic costs. The first quintile had the highest rate of impoverishment expenditures. Conclusions: It is concluded that the performed programs during the selected years have not been effective enough and financial contributions in health payments has been poorly targeted. The health system has not had successful achievements in protecting the households against the catastrophic costs and impoverishment expenditures.