تأثير كشت مخلوط بر كارآيي مصرف آب، عملكرد كمي و كيفي ارزن و سويا در رژيم هاي مختلف آبياري

Effect of intercropping on water use efficiency, yield quantity and quality of millet and soybean in different irrigation regimes

به منظور بررسي اثر كشت مخلوط بر عملكرد كمي و كيفي ارزن و سويا در رژيم‌هاي مختلف آبياري، آزمايشي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه بوعلي‌سينا در سال 1394، به‌صورت كرت‌هاي خردشده در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. عامل اصلي رژيم‌هاي آبياري در سه سطح (آبياري پس از 60، 90 و 120 ميلي‌متر تبخير تجمعي آب از تشت تبخير) و عامل فرعي الگوي كشت مخلوط جايگزيني در پنج سطح (33 درصد ارزن+ 67 درصد سويا (67 سويا: 33 ارزن)، 50 درصد ارزن+ 50 درصد سويا (50 سويا: 50 ارزن)، 67 درصد ارزن+ 33 درصد سويا (33 سويا: 67 ارزن) و تك‌كشتي سويا و ارزن) بودند. نتايج نشان داد بيشترين غلظت فسفر دانه ارزن (0/35 درصد) در نسبت (50 سويا: 50 ارزن) در رژيم آبياري 60 ميلي‌متر تبخير و كمترين ميزان آن (0/12 درصد) در كشت خالص ارزن در رژيم آبياري 120 ميلي‌متر تبخير، مشاهده شد. بيشترين غلظت فسفر دانه سويا (0/27 درصد) در نسبت (50 سويا: 50 ارزن) مشاهده شد كه 14/4 درصد در مقايسه با كشت خالص سويا، بيشتر بود. غلظت فسفر و روغن دانه سويا در رژيم آبياري 120 ميلي‌متر تبخير در مقايسه با رژيم آبياري 60 ميلي‌متر تبخير به‌ترتيب 40/7 و 26/14 درصد كاهش يافت. كشت مخلوط غلظت پروتئين دانه ارزن را افزايش داد. كشت مخلوط كارآيي مصرف آب ارزن و سويا را افزايش داد. نسبت كاشت (50 سويا: 50 ارزن) در رژيم آبياري 60 ميلي‌متر تبخير، بيشترين نسبت برابري زمين 1/14 را به خود اختصاص داد.

To investigate the effects of intercropping on yield quantity and quality of soybean (Glycine max (L.) Merr.) and millet (Panicum miliaceum L.) in different irrigation regimes, the experiment was carried out as a split-plot based on a randomized complete block design with three replications at the Research Station of Agricultural Faculty of Bu-Ali Sina University, 2015. The main factor included three levels of irrigation regimes (irrigation after 60, 90 and 120 mm cumulative evaporation from pan class A) and five levels of replacement intercropping consisted of monoculture of soybean, monoculture of millet, 67 % soybean+ 33 % millet (67Soybean:33Millet), 50 % soybean+ 50 % millet (50Soybean:50Millet) and 33 % soybean+ 67 % millet (33Soybean:67Millet) as subplot. The results showed that the highest grain phosphorus concentration of millet (0.35%) was obtained from 50Soybean:50Millet ratio and irrigationg after 60 mm evaporation, and the lowest one (0.12%) was observed in monoculture of millet and irrigating after 120 mm evaporation. The highest grain phosphorus concentration (0.27%) of soybean was observed in 50Soybean:50Millet ratio, that was 14.4% higher than monoculture of soybean. phosphorus and oil concentrations of soybean seeds in irrigation regime of 120 mm evaporation decreased 40.7 and 26.14%, respectively, compared to 60 mm irrigation regime. Intercropping increased protein content of millet and increased water use efficiency of soybean and millet. Maximum value of LER (1.14) was achieved in 50Soybean:50Millet intercropping in when plants were irrigated after 120 mm evaporation.