بررسي پايداري عملكرد علوفه لاين هاي اميدبخش ارزن دم روباهي ( Setaria italica L)

Forage yield stability of foxtail millet (Setaria italica L.) promising lines

به منظور بررسي پايداري ارزن دم‌روباهي، شش ژنوتيپ ارزن دم‌روباهي (پنج ژنوتيپ جديد و رقم باستان به عنوان شاهد) در شش منطقه (كرج، گنبد، ورامين، يزد، ساري و بيرجند) طي دو سال در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي و در چهار تكرار كشت گرديد. نتايج تجزيه مركب براي صفات مورد بررسي (تعداد پنجه، تعداد برگ، تعداد روز تا گلدهي، ارتفاع، عملكرد علوفه تر، عملكرد علوفه خشك و عملكرد دانه) نشان داد ارقام و محيط‌هاي مورد آزمايش اختلاف معني‌داري با يكديگر دارند و اثرات متقابل ژنوتيپ و محيط از لحاظ آماري معني‌دار بود. تمامي ژنوتيپ‌ها به‌جز ژنوتيپ G4 ميانگين عملكردي (علوفه) بالاتر از رقم شاهد داشتند. ميانگين كل آزمايش 24/76 تن در هكتار بود و ميانگين عملكرد كليه ارقام به‌جز دو ژنوتيپ G3 و G5 كمتر از ميانگين كل بود. بررسي پايداري ارقام به روش‌هاي مختلف نشان داد ژنوتيپ G5 علاوه بر عملكرد بالا از پايداري خوبي به كليه محيط‌هاي مورد آزمايش داشت. نتايج همبستگي بين آماره‌هاي مختلف پايداري و عملكرد نشان داد دو آماره شاخص برتري ژنوتيپ (Pi) و رتبه‌بندي ژنوتيپ‌ها (S1) داراي همبستگي منفي با عملكرد علوفه بودند و آماره‌هاي خوبي براي گزينش هم‌زمان ژنوتيپ‌هاي پايدار با عملكرد بالا بودند. آماره‌هاي پايداري انحراف از رگرسيون، واريانس پايداري شوكلا و اكووالانس ريك هم‌ارز يكديگر بودند و امكان جايگزيني اين آماره‌ها با يكديگر در برنامه‌هاي اصلاحي وجود دارد. به طور كلي نتايج اين آزمايش نشان داد ژنوتيپ G5 علاوه بر عملكرد بالا، از پايداري خوبي به كليه محيط‌ها برخوردار بود و مي‌تواند به عنوان يك رقم جديد در آينده معرفي شود.

In order to stablity analysis of foxtail millet, six foxtail millet genotypes (five new genotyps and Bastan as control) were cultivated in six locations (Karaj, Gonbad, Varamin, Yazd, Sari and Birjand) across two years in a randomized complete block design with four replications. Results of combined analysis for studied traits (number of tillers, number of leaves, days to flowering, height, fresh forage yield, dry forage yield and seed yield) showed that the environment main effect and intraction effect between genotypes and environments were significant at 1% probability level for all studied traits and genotypes. Main effects on all traits except number of leaves, days to flowering and height were significantley different. All of the studied genotypes except G4, had higher forage yield than Bastan (control). The total mean yield of fresh forage was 24.76 t/ha and the average of all cultivars except G3 and G5, was lower than total mean. The results of the stability analysis by differnrt methods (ranking, regression, Wricke oekovalenz, Shukla stability variance, CV, superiority index and AMMI stability value) showed that G5 had high yield and was the most stable genotype in the studied environments. Spearman's rank correlation between forage yield and stabilty parameters showed strong negative correlation between forage yield and superiority index (Pi) and ranking (Si). These results indicated that using Pi and S1 for simultanious selection of stable and high yielding foxtail millet genotypes would be efficent. Rregression deviation, Wricke's ecovalence and Shukla stability variance are equivalent in ranking genotypes for stability and could be substituted with each other in breeding programs. In conclusion, the results showed that G5 had high yield and good stability to all environments and could be introduced as a new cultivar. Keywords: Bastan, forage yield, foxtail millet, stabilty analysis.