اثر تنش كم آبياري بر عملكرد و ويژگي‌هاي فيزيولوژيكي ارقام لوبيا

The Effect of Deficit Irrigation on Yield and Physiological Traits of Bean Cultivars

خشكي خطر جدي براي توليد محصولات زراعي ازجمله لوبيا است كه به تنش خشكي حساس مي‌باشد. به‌منظور بررسي اثر سطوح تنش خشكي بر برخي ويژگي‌هاي فيزيولوژيكي ارقام مختلف لوبيا، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح آماري كاملاً تصادفي با سه سطح تنش خشكي بعد از غلاف‌دهي شامل عدم تنش (شاهد)، تنش جزئي (آبياري با تخليه 30 درصد رطوبت ظرفيت زراعي) و تنش شديد (آبياري با تخليه 70 درصد تخليه رطوبت ظرفيت زراعي) و چهار رقم شامل لوبياي سفيد (رادان)، لوبياي قرمز (آذرشهر)، لوبياي سبز (سان‌ري) و لوبياچيتي (سامان) با سه تكرار در اواسط اسفندماه 1392 در گلخانه دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه گنبدكاووس به اجرا درآمد. نتايج آزمايش نشان داد كه تنش بر تمامي صفات مورد بررسي اثر معني­داري داشت. با توجه به مقايسه ميانگين ارقام در سطح عدم تنش، كم‌ترين و بيش‌ترين ميزان كلروفيل كل مربوط به تيمار لوبيا قرمز و لوبيا سفيد به‌ترتيب 0/66 و 2/20 ميلي‌گرم بر گرم بود. درحالي‌كه كم‌ترين ميزان اين صفت در تنش متوسط و شديد مربوط به تيمار لوبياچيتي به‌ترتيب 0/60 و 0/65 ميلي‌گرم بر گرم بود. ميزان پروتئين دانه در شرايط تنش نسبت به شاهد در كليه ارقام افزايش نشان داد. بيش‌ترين افزايش مربوط به تيمار لوبيا سبز (42/91 ميلي‌گرم بر گرم) بود. بيش‌ترين مقدار پرولين مربوط به رقم‌ لوبيا سفيد در هر دو تيمار تنش متوسط و شديد به‌ترتيب 90/08 و 10/51 ميلي‌گرم بر گرم بود. بين ارقام بيش‌ترين ميزان عددي كاهش عملكرد دانه طي تنش شديد مربوط به لوبيا سفيد و كم‌ترين اين مقدار مربوط به لوبياچيتي بود.

Drought is a serious problem for production of crops such as bean which is sensitive to this stress. In order to evaluate the effect of drought stress levels on physiological traits on bean cultivars, a factorial experiment in completely randomized design with three drought stress levels including after podding i.e. full irrigation as the control, slight water stress (30% water depletion of filed capacity) and intensive water stress (70% water depletion of field capacity) and four cultivars including White (Radan), Red (Azarshahr), Green (Sanray) and Pinto (Saman) was conducted in green house at faculty of agriculture, Gonbad Kavoos University, in mid-March 2014. In this experiment the traits of seed weight, grain yield, chlorophyll, prolein, protein and phenol were measured. The results showed that drought stress of last growing season was significant on all studied traits. Comparison means of cultivars in control level showed that the lowest (0.66mg/g) and the highest (2.20mg/g) chlorophyll amount were observed in Red and White bean, respectively, while the lowest amount of this trait in slight and intensive stress belonged to Pinto bean with 0.60 and 0.65mg/g, respectively. Total protein amount was higher in stress condition; the highest amount belonged to Green bean (42.91mg/g). The highest prolein amount in slight and intensive stress was observed in White bean with 90.08 and 10.51, respectively. The highest and the lowest seed yield were obtained in White and Pinto beans during intensive respectively.