مطالعه تطبيقي ديدگاه پزشكان و داروسازان بخش‌‌هاي دولتي و خصوصي در خصوص تجويز و مصرف غيرمنطقي دارو در شهرستان اصفهان

A Comparative Study on the Viewpoints of the Public and Private Sectors Physicians and Pharmacists About Irrational Drug Use and Prescription in Isfahan, Iran

مقدمه: از آنجا كه داروسازان و پزشكان دو ركن اصلي زنجيره درمان را تشكيل مي‌دهند و مي‌توانند در مصرف منطقي دارو نقش مهم مديريتي و آموزشي ويژه‌اي داشته باشند، هدف از اين تحقيق، مطالعه تطبيقي ديدگاه پزشكان و داوسازان بخش‌هاي دولتي و خصوصي در خصوص تجويز و مصرف غيرمنطقي دارو در شهرستان اصفهان بود. روش كار: پژوهش حاضر كاربردي از نوع توصيفي- مقطعي بود. 351 پزشك و 269 داروساز شهرستان اصفهان به صورت نمونه‌گيري تصادفي ساده انتخاب شدند. پرسشنامه خودساخته مشتمل بر 6 سؤال دموگرافيك و46 سؤال تخصصي بوده كه براساس روايي محتوا و پايايي آلفاي كرونباخ تأييد شد. براي پاسخگويي پرسشنامه از طيف پنج‌تايي ليكرت استفاده شد. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS21 و تست‌هاي آماري تي تك نمونه‌اي، تحليل واريانس و آزمون فريدمن مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: مهم‌ترين عوامل از ديدگاه پزشكان و داروسازان به ترتيب شامل نظارت بر عملكرد پزشكان و داروسازان، تعامل بين پزشكان و داروسازان، كاهش هزينه‌هاي غيرضروري حوزه درمان، مشاركت پزشكان و داروسازان در برنامه‌ريزي‌هاي بهداشتي، ارتقاء سطح كيفي ارايه خدمات دارويي و ارتقاء فرهنگ مصرف منطقي دارو بود. ميانگين عوامل ديدگاه پزشكان در تجويز و مصرف غيرمنطقي دارو (3.75 ± 0.139) و داروسازان (3.69 ± 0.155) بود كه اختلاف آماري معناداري نبود (P=0.35). نتيجه‌گيري: نظارت بر عملكرد داروسازان و پزشكان و نيز بهبود عملكرد آنها از طريق تعامل بين گروهي بايد مورد توجه قرار گيرد.

Introduction: Due to the fact that pharmacists and physicians are the 2 key groups that configure the treatment procedure and play an important role in the management and rational use of medicine, the current study aimed at comparatively investigating the public and private sectors physicians and pharmacists about irrational drug use and prescription in Isfahan, Iran. Methods: In the current descriptive-analytical study,351 physicians and 269 pharmacists were randomly selected. A questionnaire including 6 demographic and 46 specific questions was analyzed based on the content validity and reliability indices using the Cronbach’s alpha coefficient. A 5-point Likert scale was used to score the items. The collected data were analyzed using descriptive statistics and the one-sample t test, analysis of variance (ANOVA), and the Friedman test with SPSS version 21. Results: Based on the results obtained from the study, the factors influencing physicians and pharmacists, and irrational use and prescription of medicines were generally the same. The most important factors that shape the viewpoints of physicians and pharmacists on prescription and rational use of medicine can be the effective monitoring of the performance of physicians and pharmacists, their cooperation, paying attention to the reduction of unnecessary costs in the health sector, participation of these 2 groups in health planning, improving the quality of medical services, and promotion of rational drug use. There was no significant difference between the average factors about the viewpoints of the physicians (3.75 ± 0.139) and those of the pharmacists (3.69 ± 0.155) regarding the irrational prescription and use of medicines (P=0.35). Conclusion: The physicians and pharmacists` performance monitoring and improvement through intergroup cooperation should be considered.