پديد آورندگان :
صالحي، مسلم دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني , شور، محمود دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني , تهراني فر، علي دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني , سميعي، ليلا دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي - پژوهشكده علوم گياهي
كليدواژه :
اسيد سولفوريك , چينه سرمايي , خراش‌دهي , خواب مورفوفيزيولوژيكي , هيدروكسيد سديم
چكيده فارسي :
زنبق نمكزار (Iris spuria subsp. Musulmanica) گياهي است بومي، كه به‌‌عنوان گياه زينتي ارزشمند، كه مي‌تواند به صورت گل شاخه بريده و در فضاي سبز مورد استفاده قرار گيرد. بذر زنبق نمكزار در شرايط طبيعي داراي جوانه‌زني پاييني است، به همين دليل آزمايشي در جهت بهبود جوانه‌زني آن انجام گرديد. آزمايش در قالب طرح كاملاً تصادفي با 10 تيمار، چهار تكرار (هر تكرار شامل 25 بذر) در سال 1395 و از رويشگاه طبيعي زنبق نمكزار واقع در شهرستان بجنورد اجرا گرديد. تيمارها شامل: هيدروكسيد سديم 20 مولار به مدت 10 دقيقه، هيدروكسيد سديم 15 مولار به مدت 20 دقيقه، آب 100 درجه سانتي‌گراد به مدت 10 دقيقه، آب 80 درجه سانتي‌گراد به مدت 15 دقيقه، اسيد سولفوريك 98 درصد به مدت 10 دقيقه، اسيد سولفوريك 98 درصد به مدت 15 دقيقه، چينه سرمايي به مدت 30 روز، چينه سرمايي به مدت 60 روز، چينه سرمايي به مدت 90 روز و تيمار شاهد بودند. تأثير تيمارهاي منتخب بر همه پارامترهاي جوانه‌زني معني‌دار بود (0/05>p). پيش تيمار بذرها در محلول هيدروكسيد سديم با غلظت 20 مولار به مدت 10 دقيقه نسبت به بقيه تيمارها، منجر به افزايش بيشتر در پارامترهايي درصد جوانه‌زني، سرعت جوانه‌زني، شاخص بنيه بذور، طول ساقه‌چه و ريشه‌چه، وزن تر و خشك ريشه‌چه و ساقه‌چه گرديد. در سه سطح چينه سرمايي جوانه‌زني كمتري نسبت به شاهد بدون تيمار مشاهده شد. هم‌چنين تيمار اسيد سولفوريك 10 دقيقه به‌طور نسبي موجب بهبود در جوانه‌زني و ساير پارامترهاي جوانه‌زني نسبت به شاهد بدون تيمار گرديد. هيدروكسيد سديم به واسطه فعاليت قليايي و حل تركيبات چربي دوست موجود در پوشش‌هاي بيروني و دروني بذر زنبق نمكزار به‌طور مؤثرتري موجب بهبود جوانه‌زني گرديد. احتمالاً در اين گونه زنبق نيز به مانند بسياري از گونه‌‌هاي زنبق خواب مورفوفيزيولوژيكي وجود دارد.
چكيده لاتين :
Background and Objectives
Iris spuria subsp. Musulmanica is a rhizomatous herb growing as wild in Iran, Turkey and, Caucasia. This species is important from ornamental and medicinal perspective and could be used as flowering pot plant, cut flower and landscape plant. A few of Iris seeds germinate under natural conditions. Therefore, an experiment was designed to improve germination of Iris seeds using different treatments that could be accessible for floriculture purpose.
Materials and Methods
This experiment was carried out based on completely randomized design with 10 treatments and 4 replications (each replication contains 25 seeds). Treatments were control without treatment, priming in hydroxide sodium 20M for 10 minutes, priming in sodium hydroxide 15M for 20 minutes, W100-10: in water 100°C for 10 minutes, W80-15: in water 80°C for 15 minutes, priming in sulfuric acid 98% for 10 minutes, priming in sulfuric acid 98% for 15 minutes, stratification for 30 days, stratification for 60 days, and stratification for 90 days. For all treatments, germination variables including germination, germination rate, mean germination time, seed vigor index, mean germination daily, shoot length, root length, shoot fresh weight, root fresh weight, shoot dry weight, and root dry weight were measured.
Results
Treatment effect on germination variables was significant (p<0.05). The results improvement of that treating seeds with 20 mM of hydroxide sodium solution for 10 minutes led to improve the seed germination parameters like germination percentage, germination rate, seed vigor index, shoot and root length, fresh and dry weight of root and shoot compared to control. In three levels of stratification treatments, germination percentages were less than control treatment. Also, the results showed that treating seeds with sulfuric acid for 10 minutes improved as partially seed germination and other germination variables in comparison with control treatment.
Discussion
Previous studies revealed that the seed coating played an important role in seed dormancy of Iris species. In this study, scarification treatment with hydroxide sodium resulted in increased germination which may correspond to the reduced seed mechanical inhibitory and the improvement in gas and water exchange. Moreover, sodium hydroxide solution facilitated the seed germination via the elimination of seed coat and increasing the seed capsule Intercellular space which finally promoted the exchange of materials between seed and its surrounded environment. Like too many Iris species, a non-deep morphophysiological mechanism may play the most important role in dormancy of I. spuria subsp. Musulmanica.
