بررسي تاثير برنامه‌ي آموزشي مبتني بر مدل پندر بر بهزيستي رونشناختي بيماران مبتلا به ديابت نوع 2

An Evaluation on the Impacts of Pender Model-based Educational Programs on the Psychological Well-being of Patients with Type II Diabetes Mellitus

مقدمه و هدف: ديابت يكي از پرهزينه‌ترين بيماري‌هاي مزمن براي فرد مبتلا و دولت‌هاست. اين بيماران داراي مشكلاتي نظير اختلالات عملكردي فيزيكي و جسمي، وضعيت رواني، ارتباطات بين فردي هستند كه مشكلات اختلال عملكرد رواني از مهمترين آن هاست. ماهيت مزمن ديابت بر جسم، روان و عملكرد فردي و اجتماعي و در واقع بهزيستي روانشناختي تاثير گذاشته و از اين رو يك منبع استرس براي بيماران محسوب مي‌شود. به منظور برنامه‌ريزي براي ارتقاء سلامت اين بيماران نظريه‌هاي مختلفي وجود دارد كه يكي از آنها مدل پندر است. از اين رو اين مطالعه با هدف تعيين تاثير برنامه‌ي آموزشي مبتني بر مدل پندر بر بهزيستي روانشناختي بيماران مبتلا به ديابت نوع دو اجرا گرديد. مواد و روش ها: مطالعه‌ي حاضر يك كار آزمايي باليني است كه بر روي 72 نفر از بيماران مبتلا به ديابت نوع دو 36 نفر در گروه آزمون و 36 نفر در گروه كنترل انجام شد. نمونه‌گيري به صورت تصادفي ساده از بين تمام بيماران مبتلا به ديابت نوع دو مراجعه كننده به مركز ديابت حضرت صديقه ي طاهره(س)كه واجد شرايط ورود به مطالعه بودند انجام شده سپس پرسشنامه بهزيستي روانشناختي ريف توسط هر دو گروه با نظارت پرسشگر تكميل شد. داده‌ها با آزمون‌هاي تي مستقل، كاي اسكوئر، من ويتني، آناليز واريانس با نرم افزار Spps 18 تجزيه و تحليل شد. يافته ها: نتايج آزمون‌هاي آماري نشان داد كه ميانگين نمره‌ي بهزيستي روانشناختي قبل، بلافاصله و يك ماه بعد از مداخله در گروه كنترل تفاوت معناداري نداشتهاما در گروه آزمون در اين سه زمان تفاوت معناداري مشاهده شد و در مقايسه‌ي ميانگين نمره‌ي بهزيستي روانشناختي قبل، بلافاصله ويك بعد از مداخله بين دو گروه آزمون و كنترل تفاوت معناداري مشاهده شد.آزمون تعقيبي LSD نشان داد كه در گروه آزمون ميانگين نمره بهزيستي روانشناختي قبل از مداخله به طور معناداري بيشتر از بلافاصله (0/004 =P ) و يكماه بعد از مداخله (0/007 =P ) بود. بحث و نتيجه گيري: با توجه به تاثير برنامه آموزشي مبتني بر مدل پندر بر بهزيستي رواشناختي بيماران ديابتي نوع دو استفاده از اين روش به عنوان روشي سودمند و اثربخش و از لحاظ اقتصادي مقرون به صرفه ، توصيه مي‌گردد.

Introduction: Diabetes mellitus is one of the most expensive chronic illnesses for both patients and governments, which faces the patients with a lot of problems. The chronic nature of diabetes affects the patient's physical, psychological, personal, and interpersonal performance, as well as psychological well-being. As a result, this disease is regarded as a stressor for the patients. There are different managerial theories to improve the health status of diabetic patients, one of which is Pender model. Regarding this , the present study was performed to determine the impacts of an educational program based on Pender model on the psychological well-being of type II diabetic patients. Materials and Methods: This clinical trial was conducted on 72 patients with type II diabetes mellitus referring to Hazrat Sedighe Tahere Diabetes Center. The study population was selected through simple random sampling method, and then assigned into two groups of control (n=36) and intervention (n=36). The Reef psychological well-being scale was filled out by both groups under the researcher’s supervision. The data were analyzed by independent t-test, Q-square, Man Whitney U test, and ANOVA in SPSS software (version 18). Results: According to the results, the control group showed no significant difference in the psychological well-being mean score before, immediately after, and one month after the intervention (P>0.05). However, this difference was statistically significant in the intervention group (P<0.05). There was a significant difference between the intervention and control groups in terms of psychological well -being mean score at the three stages of the intervention (P<0.05). The results of the LSD test revealed that the intervention group had a significantly higher psychological well-being mean score before the intervention, compared to immediately after (P=0.004) and one month after the intervention (P=0.007). Conclusion: Given the effect of Pender model-based educational program on the psychological well-being of the type II diabetic patients, it is recommended to apply this method as an effective, useful, and cost -efficient approach.