كليدواژه :
نسبت‌هاي ارتفاعي , زاگرس , سيرك , برفمرز , شيب
چكيده فارسي :
اگرچه دورة كواترنري در ميان دوره‌هاي زمين‌شناسي ازنظر زماني، بسيار كوتاه است، ولي نزد ژئومورفولوژيستها بسيار مهم است. اهداف اصلي اين مقاله، ارائة بهترين روش برآورد ارتفاع برفمرز دائمي، تجزيه و تحليل اثر تغيير عرض جغرافيايي و جهت ناهمواري بر ارتفاع برفمرز دائمي كواترنري و درنهايت، ترسيم نقشة فرايند يخچالي براي واحد ژئومورفيك زاگرس در طي كواترنري است. به اين منظور، ابتدا با توجّه به فرم خطوط منحني ميزان در نقشه‌هاي توپوگرافي 50000/1، بيش از 2000 نقطة سيركي در واحد زاگرس شناسايي شد. بهدليل وسعت منطقة مورد مطالعه، ابتدا ارتفاع برفمرز دائمي در حوضه‌هاي آبريز به تفكيك برآورد شد. ارتفاع برفمرز به روش‌هاي رايت، ارتفاع كف سيرك، نسبت پنجه به ديواره و نسبت‌هاي ارتفاعي برآورد شد. امتداد ناهمواري‌هاي زاگرس سبب شكل‌گيري سيرك‌هاي يخچالي در جهات شمال شرقي –جنوب غربي شده است. پراكندگي سيرك‌هاي شناسايي‌شده دال بر اين است كه دامنه‌هاي شمال شرقي اين واحد، شرايط مساعدتري براي شكل‌گيري سيرك داشته است. تجزيه و تحليل ارتفاعات برآوردي براي برف مرز بر اساس روش‌هاي مختلف، دال بر اين است كه ارتفاع برفمرز دائمي در روش نسبت‌هاي ارتفاعي ازنظر عدد ارتفاعي و انعكاس اثرگذاري جهت سطوح ارضي بر اختلاف برفمرز دائمي، ارتفاع مناسب‌تري است. گستردگي زاگرس در عرض جغرافيايي، سبب تفاوت ارتفاع برفمرز قسمت‌هاي مختلف آن شده است، به‌طوري كه ارتفاع برفمرز دائمي جنوبي‌ترين حوضه (بختگان - مهارلو) 661 متر مرتفع‌تر از شمالي‌ترين حوضه (مرزي غرب) برآورد شده است. متوسّط ارتفاع برفمرز واحد زاگرس 2719 متر است. درمجموع، ارتفاع برفمرز دامنه‌هاي نسار اين واحد 2561 متر و دامنه‌هاي نگار (دامنه‌هاي جنوب غربي) 2822 متر برآورد شد (261 متر اختلاف ارتفاع). تجزيه و تحليل اثر مقدار شيب و ارتفاع قلل بر ارتفاع برفمرز بيانگر آن است كه اثرگذاري اين عوامل بر ارتفاع برفمرز دامنه‌هاي نگار بيشتر از دامنه‌هاي نسار است.
چكيده لاتين :
Although the quaternary period is a very short period among the periods of geology, it is important for geomorphologists. The main objectives of this article are to provide the best method to estimate the ELA, analyze the effect of the change of latitude and the direction of terrains on ELA and finally, draw a map showing Quaternary glacial regions of the Zagros geomorphic unit. First, more than 2000 cirques points in Zagros units were identified according to the form of the equilibrium lines on topographic maps of 1:50000. The terrains protraction of the Zagros causes the formation of glacier cirques in the northeastern-southwestern directions. Due to the extent of the study area, at first, ELA was estimated in the basins separately. The Zagros geomorphic unit is a very mountainous and upland unit, in which northeastern parts are higher than southeastern Zagros. According to the main protraction of the Zagros, from the northwest to the southeast, Cirque forms are formed in the northeastern and southwestern slopes. ELA was estimated by Wright, Cirque-floor altitude, Terminus-to-Head, Altitude Ratios, and Altitude ratios methods. The analysis of the estimated ELA indicates that ELA is more realistic by the Altitude Ratios method, the point of view of the number and the effect on the surface on the ELA difference. The extent of the Zagros in the latitude has led to the ELA difference of its various parts so that ELA of the southernmost basin 661 meters is higher than the northernmost basin. The average of ELA of the Zagros is 2719m. In total, ELA of the Nesar slopes was 2561 m and the Negar slopes were 2822m. The analysis of the effect of the slope and height of the peak on ELA indicate that the effect of these factors on Negar slopes is greater than the Nesar slopes.
