تغييرات مكاني تجديد حيات و تنوع گونه‌هاي درختي در جنگل‌‌هاي زاگرس، مطالعه موردي: جنگل‌‌هاي گهواره در استان كرمانشاه

Spatial Variability of Regeneration and Tree Species Diversity in Zagros Forests, Case Study: Gahvare Forests, Kermanshah

تجديد حيات يكي از مهم­ترين پديده­هاي متغير در اكوسيستم­هاي جنگلي و از مهم­ترين عوامل توسعه و پايداري جنگل‌‌ها مي‌باشد. به‌منظور بررسي تغييرات مكاني تنوع تجديد حيات و تنوع گونه ­هاي درختي، تحقيق حاضر در جنگل‌‌هاي گهواره در استان كرمانشاه انجام گرفت. نمونه­برداري در 67 قطعه نمونه به مساحت 400 مترمربع با استفاده از شبكه آماربرداري 100 متر×100 متر انجام شد. در هر قطعه نمونه تعداد، نوع گونه­ هاي درختي و تجديد حيات جنسي (پايه ­هايي با قطر كمتر از 7/5 سانتي­متر) در سطح كل پلات و تجديد حيات غيرجنسي(نوع گونه، مبدأ رويشي (پاجوش و ريشه جوش)) در يك چهارم پلات (پلات 100 مترمربعي) ثبت شدند. بررسي همبستگي مكاني با استفاده از زمين­آمار(واريوگرام و واريوگرام دو جانبه) صورت گرفت. نتايج بيانگر آن است كه همه متغيرهاي مورد بررسي به‌جز يكنواختي (شاخص Sheldon) درختان و يكنواختي تجديد حيات جنسي داراي ساختار مكاني مي­باشند. دامنه تأثير متغيرها در محدوده‌هاي نسبتاً بزرگ رخ داده كه دلالت بر ساختار مكاني گسترده، پراكنش يكنواخت و در حقيقت پيوستگي مكاني بيشتر در مقادير موردنظر است. واريوگرام­هاي دو جانبه، ارتباط مكاني قوي را در مورد تنوع تجديد حيات جنسي با تنوع درختان و تنوع و غناي تجديد حيات غيرجنسي با فراواني درختان نشان مي­دهند.

The regeneration is one of the most important phenomena in forest ecosystems and the most important factor of development and sustainability of forests. Assessment of the regeneration is one of the best criteria for monitoring forest function stability. The aim of this study was to investigate the spatial variability of regeneration diversity and its relationship with tree species diversity in Zagros Forests, Kermanshah (Gahvareh).This study was conducted at 70 hectares of Gahvareh forests. In this area, 67 sample plots (400 m2) were used in a 100 × 100 m sampling grid. In each plot, total number and species of trees and all seedlings which had diameter less than 7.5 cm were recorded. We also recorded asexual regeneration in ¼ plots (100 m2).Then the spatial continuity was described using geostatistics (variogram and cross- variogram). The variograms of variables revealed the presence of spatial autocorrelation except evenness index (Sheldon) of trees and sexual regeneration. They had spatial dependence at large ranges that showed the large distance of dependency and homogeny of condition. In addition, cross-variograms indicated a strong spatial relationship between diversity of sexual regeneration and tree diversity and between diversity and richness of asexual regeneration and tree abundance.