كاربرد تئوري گرف در مطالعات اكولوژي سيماي سرزمين نمونه موردي: سنجش پيوستگي زيستگاه‌هاي كلان‌شهر ملبورن

Application of Graph Theory in Landscape Ecology The Case Study: Assessment of Habitat Connectivity within Greater Melbourne

تئوري گرف، از روش‌هاي جديد جهت كمي‌سازي، پايش و سنجش ساختارها و كاركردهاي اكولوژيك است. در بوم‌شناسي اين تئوري بهترين كاربرد را در سنجش پيوستگي اكولوژيكي نشان داده است. پيوستگي ويژگي ساختاري سيماي سرزمين است كه موجب تسهيل در حركت جانوران در بين زيستگاه‌هايشان مي‌شود. هدف از اين مقاله سنجش پيوستگي زيستگاه‌هاي سيماي سرزمين شهري با استفاده از اين تئوري است. در همين راستا ابتدا مباني تئوري گرف و سابقه كاربرد آن در مطالعات مختلف اكولوژيك، روش‌ها، نرم‌افزارها و سنجه‌هاي مختلف جهت مدل‌سازي و سنجش شبكه‌ها بررسي شدند. سپس براساس اين تئوري، شبكه زيستگاهي Varanus varius در محدوده كلان‌شهر ملبورن استراليا به‌صورت يك گرف وزن داده شده شامل نقاط و اتصالات مدل‌سازي شد. پيوستگي بين لكه‌هاي زيستگاهي همجوار با استفاده از دو متريكpij و flux سنجش شدند. پيوستگي كل شبكه براساس متريك DCfluxمحاسبه شد و زيستگاه‌ها براساس اهميت اولويت‌بندي شدند. يافته‌ها نشان داد كه اكثريت لكه‌هاي با اولويت بالا در حاشيه كلان‌شهر ملبورن قرار گرفته‌اند. همچنين تعدادي از لكه‌هاي با اهميت روي مرز توسعه شهري در شمال، شمال شرق و شرق ملبورن قرار گرفته‌اند كه به‌صورت بالقوه مي‌توانند ميان برنامه‌هاي حفاظتي و برنامه‌ريزي كاربري تعارض ايجاد كنند. با توجه به سهولت استفاده و دقت نتايج، استفاده از اين تئوري و سنجريه DCflux در مطالعه شبكه زيستگاه‌هاي منقطع گونه‌هاي جانوري به‌خصوص در سيماي سرزمين شهري توصيه مي‌شود.

A new method to quantify, monitore and assess ecological structures and functions is the application of graph theory. In ecology, this theory demonstrates its suitable application in assessment of ecological connectivity. Connectivity is the structural attribute of landscape which facilitates the species movement among their habitats. Using graph theory, this paper aims to assess the connectivity of habitats within an urban landscape. Therefore, firstly the graph fundamentals, the graph-based connectivity studies, various methods, software and graph-based metrics for graph modeling were discussed. Then using this theory, the habitat network of Varanus varius was modelled within the Greater Melbourne as a weighted network incorporating nodes and active links. The connectivity of adjacent habitats was assessed using pij and flux metrics. The overall connectivity of the network was assed using DCflux Eventually the nodes were prioritized based on their importance for maintenance of network connectivity. The use of method showed that majority of highly ranked patches are located on the fringes of metropolitan Melbourne. In addition, a number of important patches are located on the urban growth boundary at North, North East and East of Melbourne that is a potential conflict between conservation plans and land use planning. Due to the ease of its application and validity of results, the use of this theory and the metric DCflux is recommended to study the species habitat networks in fragmented landscapes especially urban landscapes.